Ljubitelji i poštovaoci kulturnog nasljeđa iz Bara, Budve, Kotora, Tivta, koji su ispunili salu Kina Boka u Kotoru, imali su priliku da se iz prve ruke upoznaju sa najnovijim dostignućima istraživanja dr Katarine Mitrović, objavljenih u monografiji „Benediktinci na području Barske nadbiskupije (mitropolije) i Kotorske biskupije (episkopije) (9. stoljeće -1571)”. Ovo izuzetno djelo objavljeno je u izdanju Kulturnog centra „Nikola Đurković”, Gradske biblioteke i čitaonice Kotor, u sklopu projekta „Kulturna baština Boke i Crne Gore – evropska kulturna baština” iz Programa zaštite i očuvanja kulturnih dobara za 2015. godinu Ministarstva kulture Republike Crne Gore. Knjiga je posvećena benediktincima, velikoj temi evropske istorije, čiji fenomeni su ostavili traga i na području zetskog primorja i sjeverne Albanije. Benediktinci su poznati kao evangelizatori, zaslužni za pokrštavanje, u ovom slučaju slovenskog stanovništva koje je živjelo na ovom području, za širenje prosvjete, pismenosti, unapređenje poljoprivredne proizvodnje, zanatske djelatnosti, umjetnosti, ali je njihovo djelovanje na ovom tlu nedovoljno istraženo.
- U susretu sa knjigom čitaocu je nezamislivo kako je Katarina uspjela da prikupi toliko podataka i građe, jer područje njenog interesovanja i teritorijalno i vremenski prilično dugo. Duboko fascinantna je Katarinina sistematičnost, obilju podataka ona kao da je udahnula život benediktinske epohe i čitalac klizi kroz tekst kao kroz živu materiju. Štivo je neopterećujuće, što obično nije karakteristika ovako zahtjevnih istoriografskih djela. Kvalitet ove knjige je i prepoznatljiv ženski rukopis, kroz koji struji autorkina mudrost, taktičnost, njen intelekt i napose njena vedrina, ocijenila je Snežana Pejović, direktorka Istorijskog arhiva Kotora. Jovica Martinović, bard crnogorske arheološke nauke istakao da je Katarina „slagala sve te kockice u vrlo osmišljene cjeline, u jednu bogatu i slojevitu fresku naše prošlosti”.
Ova promocija znači joj puno, kaže, dobila je jednu ljudsku, naučnu i svaku satisfakciju time što su državne institucije Crne Gore finansirale objavljivanje ove knjige.
- Benediktinci su mnogo promijenili moj život. Platila sam strašnu cijenu prije tri godine kada sam sramno najurena sa Filozofskog fakulteta u Beogradu upravo zbog ove teze, jer su mi rekli da ona nije dovoljno „naučna” i nije dovoljno „ozbiljna”. No, ja nisam odustala. Doktorirala sam na Univerzitetu u Novom Sadu u januaru 2014. godine. Zato sam neizmjerno počastvovana što su mi državne institucije Crne Gore pružile podršku, i što su omogućile da se ova doktorska disertacija pretvori u naučnu monografiju, kazala je autorka dodajući da se benediktincima bavi više od deset godina. Otkrila ih je tako što se susrela sa „beneventurom beneventanom”, ekskluzivnim pismom njihovih skriptorija, sa njihovim „divnim kodeksima”, sa „oblim, toplim slovima koja odišu mirom, a takvi su i ljudi koji su kreirali ta slova i ispisivali te kodekse”. Jednostavne iluminacije, bez posebne pretenzije očarale su Katarinu Mitrović i nadahnule je da istraži ko su bili ti ljudi. Ističe podršku Mladena Zagarčanina, kustosa Zavičajnog muzeja Bar, koji je posvećen tumačenju artefakata na lokalitetu Svač, ostataka građevina manastirskog kompleksa iz 10-11. vijeka koji se iz opravdanih razloga vezuju za benediktince.
- Ovo je vrlo hrabra knjiga zato što ima stav, ima svoj početak i kraj, ima na hiljade referenci, ali ako govorimo o budućnosti istraživanja na ovim prostorima, o nadogradnji na ovu knjigu, onda moramo da promijenimo svijest, bez ikakvih interesa, naglasio je Zagarčanin. U narednom periodu Mitrovićeva planira da istražuje red „vasilijanaca”, pravoslavno monaštvo, dosta blisko benediktincima, želi da proučava i franjevce, dominikance, propovjedničke redove, a na kraju da se posveti književnom djelu Stefana Mitrova Ljubiše, otkrivanju svih istorijskih motiva koji se javljaju u njegovom djelu, koji su dobili neku drugu konotaciju u pisanoj formi. M.D.Popović


Potvrda kvaliteta

Urednica izdanja Jasmina Bajo istakla je da naučna biografija Katarine Mitrović sama govori o njenom kvalitetu: naučni je saradnik Centra za istorijsku geografiju i istorijsku demografiju pri Filozofskom fakultetu u Beogradu, objavila je više od 20 naučnih radova i dvije monografije, među kojima je i „Mletački episkopi Kotora”. Recenzenti ovog uzdanja: dr Nenad Lemajić sa Filozofskog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu, dr Miljenko Jurković sa Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu i dr Savo Marković iz Bara, takođe su potvrda njenog kvaliteta.


Život nauke

- Duboko vjerujem da je ova moja knjiga samo jedan pionirski poduhvat i da će ona samo otvoriti vrata ka nekim novim istraživanjima. Prije svega, nadamo se da će arheologija narednih decenija dati odgovore na neka pitanja, da će neke teze koje sam u knjizi postavila vjerovatno biti osporene, neke potvrđene i unapređene, jer tako živi nauka. Ne smijemo se bojati rušenja nekih okoštalih fraza, konstrukata, zadatak svakog naučnika jeste da ih dekonstruiše, kaže Mitrović.