Argumentovanim i konkretnim primjerima, a na osnovu svog opsežnog znanja u oblasti jezika i književnosti, u svečanoj sali CANU prof dr. Radmilo Marojević održao je protekle sedmice predavanje pod nazivom „Jezik Valtazara Bogišića (prema jeziku Njegoševom:folklorna i knjiška tradicija)”. Tribina je održana povodom 130 godina od proglašenja Opšteg imovinskog zakonika za Knjaževinu Crnu Goru iz 1888.godine, pa je ovaj jubilej bio odlična prilika da jedan istaknuti profesor ukaže na vezu između Bogišića, Njegoša i načina pisanja Opšteg imovinskog zakonika.
Najprije je Marojević poredio jezik Bogišića i jezik Njegošev kroz njihova najznačajnija djela, analizirajući Opšti imovinski zakonik, „Gorski vijenac”, „Lažnog cara Šćepana Malog”, „Luču mikrokozma”, između ostalih i ukazujući na način jezičkog izražavanja u tim čuvenim djelima.
– Među odlikama Bogišićevog i Njegoševog jezika su arhaizmi ali i leksički rusizmi. Česti su izrazi pri početku, pošto sam počeo, poslije početka... Česta je uzvična rječca DA koja u njihovim radovima ima značenje O ili MA („Da moj brate, velike sramote”), zatim izraz NOSE SOBOM („Nosi sobom, to ime veliko...”), riječ KOLAČ u značenju DAR („Sa poklonom i sa kolačima...”), upotreba riječi Rišćanin i Hristijanin, gdje se javlja novo jotovanje („U jednoga dobra Rišćanina...”). Karakteristična je i upotreba glagolskih imenica, genitiva (kojijem umjesto čijim, kojih umjesto čijih). Specifični izrazi su i MUČE u značenju ćuti („Ko muče, na što pristane, pristao je”) i SPLAKA u značenju potok. Karakteristično za Bogišića jeste i upotreba JIH i JIM umjesto IH i IM. Što se tiče folklorne tradicije, za razliku od Njegoša koji poslovice, izreke i druge folklorne frazeologizme uključuje u svoj pjesnički tekst, pri čemu ih često i preoblikuje i daje im neku novu poetsku funkciju, Bogišiću srpske i slovenske poslovice, ali i narodne pjesme služe kao ilustracija i argumentacija. To je principijelna razlika između dvaju autora i ona je razumljiva - jedan je pjesnik, a drugi je naučnik – podvukao je Marojević.
Svoje viđenje na temu tribine dao je i Zoran Rašović, profesor na Pravnom fakultetu koji i sam proučava lik i djelo Valtazara Bogišića.
– Drago mi je što je prof. Marojević pomenuo ovaj registar profesora Andrije Andra Đorđevića, prof. građanskog prava na beogradskom Pravnom fakultetu, čije ime treba spomenuti jer je prvi napravio registar pojmova OIZ-a. Ali moram da kažem i da je vrlo korektno što je profesor Marojević istakao da u tom registru ima grešaka određenih i on ih je prezentovao. Tih grešaka je bio svjestan i Valtazar Bogišić koji je kasnije dopunio taj registar, izmijenio ga u određenom smislu, pa je taj drugi imovinski Zakonik objavljen u zagrebačkom mjesečniku ali bez njegovog potpisa. Treći registar objavio je Stevo Petrović, pravnik sa Cetinja 1903.godine. Zaista me, kako proučavam Bogišića, sve više i više čudi što u njegovim zapisima nema više podataka o „Gorskom vijencu” i o Njegošu. Pitao sam se otkud to, jer se napajao upravo Njegošem i njegovim čuvenim djelom. A to je i pokazao u svome Zakoniku, jednom od najboljih u svijetu. Imam zadovoljstvo da vam pokažem fotokopiju pisma Stefana Mitrova Ljubiše iz 1868. u kome on Bogišiću piše, između ostalog „Ostavljam Utješanoviću, `Gorski vijenac` tebi na dar”, misleći na književnika Ognjeslava Utješanovića. Vidite šta znači lijepa riječ, toliko da ih je Bogišić prenio u svoj Zakonik i nije to naveo kao Ugovor o poklonu, već kao Ugovor o daru – naveo je Rašović. S.M.
Komentari
Komentari se objavljuju sa zadrškom.
Zabranjen je govor mržnje, psovanje, vrijedjanje i klevetanje. Nedozvoljen sadržaj neće biti objavljen.
Prijavite neprikladan komentar našem
MODERATORU.
Ukoliko smatrate da se u ovom članku krši Kodeks novinara, prijavite našem
Ombudsmanu.
)){kind=small}
