-Piše: Milan Mišić

U četvrtak nam je počelo kalendarsko proljeće koje je dočekano s nadom da samo što nije stiglo i ono političko (po uzoru na zbivanja u arapskom svijetu 2011.), ali po svemu sudeći nada je i ovom prilikom „dobar doručak, ali loša večera”.

Od tri građanske pobune u našem dijelu svijeta – u Beogradu, Tirani i Podgorici – najstarija je ova u Srbiji, gdje su protesti počeli još 8. decembra, koja je inspirisala i potonje dvije. Ona je prošlog vikenda, posle upada grupe demonstranata u sjedište Radio televizije Srbije, ogolila svoje političko lice i njeno kormilo su tom prilikom iz ruku malo poznatih omladinaca preuzeli lideri opozicionih partija ujedinjenih u labavom Savezu za Srbiju.

Šta ovaj preokret znači za glavne ciljeve protesta: odlazak predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, kome se pripisuje da je uzurpirao sve tri grane vlasti i postao autokrata – i promjenu sistema u Srbiji?

Kompletnog odgovora na ovo pitanje zasad nema, ali ono što se naslućuje nije u tom pogledu ohrabrujuće.

Najprije, opozicioni lideri su mahom „iznošena lica”, koja su već bili na vlasti i odatle nose poduže repove. Izuzetak je Boško Obradović, lider srpske varijante ekstremne desnice, zbog čega ga Vučić u svakom pominjanju časti da je „fašista”.

Đilasu istovremeno kači epitet „lopuže”, dosta putera istovremeno stavlja na glavu Vuku Jeremiću, ali to nisu glavni problemi onih koji se nude kao Vučićeva alternativa.

Njihov program ima 30 tačaka – premalo da ispuni svačije želje, ali previše za mobilizaciju birača kojima je najčešće dovoljna samo jedna – ali vrijedna.

U pomenutom programu nema jasnog određenja prema dvije glavne preokupacije Srbije: EU i Kosovu. To je, kukavički, ostavljeno za kasnije, kad se „Srbija uredi”.

SZS zatim nema uvjerljivu strategiju za dolazak na vlast, nudeći bojkot izbora umjesto da energiju usmjeri na iznalaženje načina kako da parira Vučićevoj dobro uhodanoj partijskoj mašineriji.

Zbog svega toga, opoziciona alternativa je za srpske birače daleko od poželjne, u njoj nema ličnosti kojoj bi se povjerovalo da je u stanju da preobrazi nacionalnu politiku, mada bi i na to moglo da se primijeni staro pravilo: „kad dođe vrijeme, dođe i čovjek”.

Vučić pak na opozicioni izazov odgovara sopstvenom kampanjom po Srbiji (u kojoj je teško odvojiti njegovu ulogu šefa države od uloge predsjednika partije), čiji su glavni sadržaji hvalospjevi postignućima i obećanja novih investicija i radnih mjesta. Uz stari mitingaški inženjering: dovođenje pristalica karavanima autobusa i, dok traje njegovo obraćanje, njihovo prinudno zadržavanje metalnim ogradama.

Kad se podvuče crta, šetnje nezadovoljnika po Beogradu i još pedesetak srpskih gradova ipak su nešto postigle: ako ništa drugo, podigle su političku temperaturu i pokazale da nešto u sistemu škripi, da značajan broj ljudi misli da zemlja nije na dobrom putu i podsjetile ih i na ono suštinsko: da im je životna stvarnost mnogo ljepša na televizorima nego u frižiderima.

To što su građani na ulicama nova je realnost koja ono što je danas nemoguće sjutra može da pretvori u ono drugo, uprkos tome što je očigledno da ćemo, zasad bar, imati samo jedno proljeće.

(Autor je bivši glavni i odgovorni urednik,, Politike')

---