- Piše: Nik Gašaj

Najprije čestitam pobjedu novoj demokratskoj polititičkoj vlasti u Crnoj Gori i želim joj puno uspjeha u budućem radu. Novi politički lideri prof. dr Zdravko Krivokapić, dr Dritan Abazović i mr Aleksa Bečić ulivaju veliku političku nadu narodu i zaslužuju punu podršku od demokratskih i progresivnih političkih snaga. Činjenica je da je DPS više od 30 godina bio na vlasti, a birači su razočarani korupcijskim skandalima te partije. Nove političke snage privukle su razočarane ljude i došlo je do njihovog unutrašnjeg pročišćavanja. Mi smo praktično bili u poziciji jednopartijskog sistema. Druge partije su bile slabe i nevidljive, ličile su jedna na drugu i kad biste došli na biračko mjesto morali ste razmisliti koga ćete zaokružiti. Mi smo monopolsko društvo i na tome je počivao taj model dugog vladanja.

Kako će se formirati nova Vlada i kakva će biti njena struktura, to je isključivo pravo koalicija koje su dobile narodni mandat. Međutim, kao građanin ali i kao politički profesionalac, smatram da je dobra ideja o ekspertskoj vladi, koja treba da bude sastavljena od kompetentnih i moralnih kadrova, kao i od ljudi proevropske orijentacije koji će prihvatiti Crnu Goru kao samostalnu, suverenu, građansku, multinacionalnu i multikonfesionalnu političku zajednicu. Jer 21. vijek je vijek naučne i tehnološke revolicije. Stoga su društvenom razvoju i progresu Crne Gore potrebni stručni i politički obrazovani kadrovi, a ne „politička blebetala” kako je to govorio Žan Pol Sartr.

Crna Gora, ako želi da bude članica jedne velike međunarodne asocijacije kakva je Evropska unija, pogotovo u sadašnjoj međunarodnoj situaciji, ne može sjedjeti na dvije stolice. Ona se opredijelila, ali onda svoju spoljnu politiku mora po svim elementima usaglasiti sa spoljnom politikom Evropske unije bez kolebanja i naravno dosledno ispunjavati sve njene zahtjeve na spoljnom i unutrašnjem planu. To treba da bude državni prioritet. Naravno, Crna Gora treba da ima dobre odnose i ekonomsku i političku saradnju i sa svim državama u regionu i šire, ali isključivo na ravnopravnim osnovama. Što se tiče priznanja Kosova, to jeste jedan od uslova evropskih integracija Crne Gore. Želim napomenuti da se Srbija opredijelila za integracije u EU, a Evropska unija joj je pri otvaranju poglavlja 35 kao uslov propisala priznavanje Kosova, što je nedavno izjavio i ministar spoljnih poslova Srbije Ivica Dačić. Dakle, Evropska unija za prijem novih članica ima svoje kriterijume koje svi moraju dosledno ispunjavati. To je vitalni državni interes Crne Gore i drugih država regiona, jer od Evropske unije primaju finansijsku injekciju. Mislim da su to konačno shvatile i prosrpske stranke u Crnoj Gori. Čini mi se da je u dijelu javnosti suverenističkog bloka prisutna određena bojazan od srpskih stranaka u Crnoj Gori zbog nekih njihovih dosadašnjih političkih stavova po pitanju državnosti i spoljnopolitičkog proevropskog državnog kursa. Međutim, to je neosnovano, jer građani znaju da je Crna Gora međunarodna priznata država, da je članica Ujedinjenih nacija, Savjeta Evrope, članica NATO-a i dr. kao i da je na putu ka integraciji u Evropsku uniju. Dakle, pitanje državnosti Crne Gore je konačna stvar za sve razumne i politički pismene ljude.

Takođe, poznata je stvar da političke partije jedno pričaju kad su u opoziciji, a sasvim nešto drugo kad pređu u poziciju, jer imaju drugačiju odgovornost pred građanima i pred državom. I naravno one koriguju svoje ranije političke stavove po određenim pitanjima. A to je već uradio i Demokratski front po pitanju NATO-a, priznanja Kosova i dr. Dalje, mislim da je koalicija „Za budućnost Crne Gore” imala sreću što je nosilac liste bio prof. dr Zdravko Krivokapić, koji po dosadašnjem političkom predstavljanju odaje utisak smirenog i mudrog čovjeka. Uvjeren sam da je on najviše doprinio odličnom rezultutu te koalicije i ona treba da mu bude mnogo zahvalna. Stoga je preporučljivo da ta koalicija uvijek sluša njegovo mišljenje, jer tada neće politički pogriješiti.

Tu su i koalicije „Crno na bijelo” i „Mir je naša nacija”, koje uvijek mogu da budu korektor određenih stavova, ideja i predloga od strane prosrpskih partija. Inače, te koalicije bez političkog konsenzusa ne bi mogle drugačije ni da funkcionišu. Zapaža se da je Dritan Abazović, doktor političkih nauka, pod raznim priticima. Savjetuju ga, kritikuju i napadaju politički neobrazovani ljudi, plaćenici, kao i pojedini politički sateliti starog političkog režima, po zadatku. Mislim da se demokratska javnost uvjerila u njegovu političku sposobnost, hrabrost i ispravnu političku opredijeljenost.

Cilj je svake kadrovske politike da pravi ljudi i pravi vrednosni kriterijumi dođu do punog izražaja. Danas se sve više govori o tome da je najbolja i najrentabilnija investicija – investicija u čovjeka. Takva investicija se naziva ljudskim kapitalom. To je bio uslov i bitna pretpostavka naučno-tehnološke revolucije i progresa svakog društva.

Kao što postavljanje i izgradnja solidnih političkih institucija može da ubrza demokratske političke i društvene promjene, tako i uspostavljanje slabih i nesolidnih institucija može ne samo da ih uspori nego da ih dovede u pitanje. Zbog toga se najčešće u kvalitetu političkih institucija krije ključ za razumijevanje dinamike društvenih i političkih promjena.

Da bi političke institucije bile kvalitetne, neophodno je da ih karakterišu: efikasnost, stabilnost, vladavina prava, participacija, kompetivnost, jednakost, kompetentnost, transparentnost, optimalna funkcionalnost, odgovornost, nekorumpiranost, dobra uređenost i organizovanost itd. Takođe, način ustanovljenja i sadržinsko definisanje funkcija i procedura institucija (inicijalni institucionalni dizajn) bitno utiču na njen kvalitet. Ako su položaj i funkcije neke institucije dobro određeni, ako nema preklapanja ili sukobljavanja s funkcijama drugih institucija, ako je institucija dobro saobražena društvenom i političkom okruženju, vrednosnim sadržajima i političkoj kulturi datog društva, onda će ona moći lakše i na kvalitetan način da obavlja svoje funkcije.

Takođe, kvalitet svake institucije, a političke ponajprije, bitno zavisi od kvaliteta ljudi koji ih vode i koji u njima rade. Dakle, institucije nijesu prazne ljušture nego bitno zavise od njihove opremljenosti ljudskim resursima, tj. kadrovima u skladu sa evropskim kriterijumima. Srećna nova i slobodna Crna Gora!

(Autor je politikolog)

---