Od 1. ja­nu­a­ra 2014. do 18. mar­ta ove go­di­ne 594 gra­đa­ni­na Cr­ne Go­re pod­ni­je­la su Mi­ni­star­stvu unu­tra­šnjih po­slo­va za­htjev za pro­mje­nu ime­na. Ka­ko je za „Dan” sa­op­šte­no iz ovog re­so­ra, za­htjev za pro­mje­nu ime­na pod­ni­je­la su 482 pu­no­ljet­na gra­đa­ni­na, od­no­sno 112 ma­lo­ljet­nih.
Ka­ko ob­ja­ša­va­ju u MUP-u, pro­ce­du­ra za iz­vr­še­nje pro­mje­ne u re­gi­stru ro­đe­nih po osno­vu mi­je­nja­nja ime­na ure­đe­na je Za­ko­nom o lič­nom ime­nu ko­ji de­fi­ni­še po­jam, stuk­tu­ru, od­re­đi­va­nje, ko­ri­šće­nje i pro­mje­nu lič­nog ime­na dr­ža­vlja­ni­na Cr­ne Go­re.
– Lič­no ime, sa­mo pre­zi­me ili sa­mo ime, mo­že se pro­mi­je­ni­ti na­kon pro­mje­ne po­ro­dič­nog ili lič­nog sta­tu­sa – usvo­je­nja, utvr­đi­va­nja očin­stva ili ma­te­rin­stva, skla­pa­nja, raz­vo­da ili po­ni­šte­nja bra­ka, ali i po za­htje­vu. Za­ko­nom je pro­pi­sa­no da pu­no­ljet­no li­ce pro­mje­nu mo­že iz­vr­ši­ti na lič­ni za­htjev, a ma­lo­ljet­no na za­htjev nje­go­vog za­kon­skog za­stup­ni­ka. Ako pro­mje­nu ime­na ma­lo­ljet­nog li­ca zah­ti­je­va je­dan ro­di­telj, uz za­htjev pri­la­že sa­gla­snost dru­gog ro­di­te­lja, a ako pro­mje­nu lič­nog ime­na zah­ti­je­va sta­ra­telj ma­lo­ljet­nog li­ca, pri­la­že se odo­bre­nje or­ga­na sta­ra­telj­stva. Za­kon ta­ko­đe pro­pi­su­je da je za pro­mje­nu ime­na ma­lo­ljet­nog li­ca ko­je je na­vr­ši­lo de­set go­di­na, a ko­je je spo­sob­no da iz­ra­zi svo­je mi­šlje­nje, po­treb­na i nje­go­va sa­gla­snost – sa­op­šte­no je za „Dan” iz MUP-a.
Organ dr­žav­ne upra­ve nad­le­žan za unu­tra­šnje po­slo­ve od­lu­ču­je rje­še­njem o za­htje­vu za pro­mje­nu ime­na, na ko­je po­no­si­lac, uko­li­ko ni­je za­do­vo­ljan, mo­že upu­tu­ti­ti žal­bu Mi­ni­star­stvu unu­tra­šnjih po­slo­va. Za­kon pred­vi­đa i raz­lo­ge zbog ko­jih se pro­mje­na ime­na ne­će do­zvo­li­ti.
– Za­ko­nom o lič­nom ime­nu pro­pi­sa­no je da se pro­mje­na ne­će do­zvo­li­ti li­cu ko­je je pra­vo­sna­žno osu­đe­no za kri­vič­no dje­lo ko­je se go­ni po slu­žbe­noj du­žno­sti do iz­vr­še­nja ka­zne ili dok tra­ju prav­ne po­sle­di­ce osu­de, a mi­ni­star­stvo je du­žno da u po­stup­ku od­lu­či­va­nja po za­htje­vu za pro­mje­nu lič­nog ime­na po slu­žbe­noj du­žno­sti pri­ba­vi po­dat­ke iz ka­zne­ne evi­den­ci­je i po­dat­ke o sud­skom po­stup­ku, u slu­ča­ju da li­ce pro­tiv ko­ga te­če sud­ski po­stu­pak za kri­vič­no dje­lo ko­je se go­ni po slu­žbe­noj du­žno­sti pod­ne­se za­htjev za pro­mje­nu lič­nog ime­na – ob­ja­šnja­va­ju u ovom re­so­ru.
Psi­ho­log Rad­mi­la Stu­par Đu­ri­šić ob­ja­šnja­va da ime pred­sta­vlja ve­li­ki dio iden­ti­te­ta čo­vje­ka. Po nje­nim ri­je­či­ma, pro­mje­na ime­na sa psi­ho­lo­škog sta­no­vi­šta pa­met­na je od­lu­ka, jer čo­vjek mi­je­nja ono či­me je ne­za­do­vo­ljan. Ona je ka­za­la da se čo­vjek po­is­to­vje­ću­je sa ime­nom, na­vo­de­ći da je to ver­bal­na kom­po­nen­ta sa­me oso­be.
– Če­sto je­zik ko­ji je sa­vre­men, a još uvi­jek ima pri­zvu­ke tra­di­ci­o­na­li­zma, dje­lu­je da ime­na on­da ima­ju ne­ki pri­zvuk tra­di­ci­o­na­li­zma ko­ji mo­der­ni, sa­vre­me­ni lju­di ne že­le da ima­ju u svom ime­nu – ob­ja­šnja­va ona.
Ka­ko ka­že Stu­par Đu­ri­šić, ja­ko je če­sta si­tu­a­ci­ja da se ime­na mi­je­nja­ju, a po­seb­no, ka­ko je ka­za­la, tra­di­ci­o­nal­na.
– Mi­je­nja­ju se ta tra­di­ci­o­nal­na ime­na ko­ja ne idu uz sa­vre­me­nu lič­nost, od­no­sno že­lja je te oso­be da bu­de u tren­du, sa­vre­me­na, mo­der­na u raz­vo­ju je­zi­ka. Kao što sa­vre­me­nost i trend idu u okvi­ru svih dru­gih kul­tu­ra, ta­ko se i je­zik osa­vre­me­nja­va. Na­ša tra­di­ci­o­nal­na i ne­ka dru­ga ime­na opet ima­ju ne­ku kon­stan­tu, tra­di­ci­o­nal­nost. Oso­ba ko­ja že­li da se mi­je­nja, da se bo­lje adap­ti­ra u no­vo­na­sta­lo dru­štvo, že­li jed­no­stav­no da se osje­ća bo­lje – ka­za­la je ona.
Stu­par Đu­ri­šić uka­zu­je da ne tre­ba ču­di­ti da lju­di ko­ri­ste po­moć ako već u za­ko­nu po­sto­ji mo­guć­nost za to.
– Iz psi­ho­lo­škog ugla to dje­lu­je kao pa­met­na od­lu­ka – ne­što vam se ne do­pa­da u ži­vo­tu, a u okvi­ru za­ko­na ima­te mo­guć­nost da to pro­mi­je­ni­te bez ve­ćih pro­ble­ma, pa za­što ne bi­ste – ka­za­la je ona, do­da­ju­ći da od­re­đe­na ime­na u dru­štvu ima­ju i po­dru­glji­vu ko­no­ta­ci­ju.
So­ci­o­log Sr­đan Vu­ka­di­no­vić sma­tra da ne­ko ne tre­ba da se sti­di svog ime­na, već da ga no­si sa po­no­som. Po­red ne­za­do­volj­stva ime­nom ko­je su jed­nom li­cu da­li ro­di­te­lji, ka­ko ka­že, ima i dru­gih raz­lo­ga za pro­mje­nu ime­na.
– Ne­ko je ne­za­do­vo­ljan iz od­re­đe­nih raz­lo­ga, ne svi­đa mu se ime i sma­tra da bi mu ne­ko dru­go bo­lje pri­sta­ja­lo, mo­žda u sre­di­ni u ko­joj su raz­li­či­ti je­zič­ki i mo­ral­ni kri­te­ri­ju­mi, mo­žda je iz­lo­žen po­dru­gi­va­nju zbog tog ime­na. Na­rav­no, to tre­ba shva­ti­ti. S dru­ge stra­ne, ka­da se mi­je­nja ime, te­ži se ne­koj pro­mje­ni iden­ti­te­ta. Bez ob­zi­ra ka­kvo je ime, do­pa­da­lo se ne­ko­me ili ne, ko­li­ko god bi­lo iz­lo­že­no hva­lo­spje­vi­ma ili po­ru­ga­ma, onaj ko ga ima tre­ba do­sto­jan­stve­no da ga no­si – sma­tra Vu­ka­di­no­vić.
Ka­ko je re­kao, ako ne­ko 15 ili 16 go­di­na no­si ne­ko ime, on je po­znat po nje­mu u sre­di­ni u ko­joj se na­la­zi i uvi­jek će bi­ti pre­po­znat po tom ime­nu.
– To je bjek­stvo od ne­če­ga, že­lja da se pro­mi­je­ni iden­ti­tet. Ni­je do­bro da pro­mje­na ime­na slu­ži za skri­va­nje iden­ti­te­ta i da se ne bi bi­lo do­stup­no ne­kim or­ga­ni­ma, in­sti­tu­ci­ja­ma dr­ža­ve. Lju­di ko­ji idu u Le­gi­ju stra­na­ca pro­mi­je­ne ime i pre­zi­me jer ta­mo su jed­no, a ka­da se vra­te sa­svim ne­što dru­go. To je sta­vr lič­nog iz­bo­ra i vo­lje. Ni­je do­bro ako se pro­mje­nom ime­na ne­što zlo­u­po­tre­blja­va – upo­zo­ra­va Vu­ka­di­no­vić.
A.T.

Za­htjev i 20 eura po­treb­ni
za pro­mje­nu ime­na

Za­htjev za pro­mje­nu ime­na, ka­ko ob­ja­šnja­va­ju u MUP-u, pod­no­si se fi­li­ja­li ili pod­ruč­noj je­di­ni­ci za uprav­ne unu­tra­šnje po­slo­ve, uz do­kaz o iz­vr­še­noj upla­ti tak­se od 20 eura.
– Upo­re­đu­ju­ći re­gi­star­ske po­dat­ke uvi­dje­li smo da ni­je do­šlo do po­ve­ća­nja bro­ja za­htje­va za pro­mje­nu ime­na u od­no­su na ra­ni­je go­di­ne. Ni fre­kvent­nost mi­je­nja­nja od­re­đe­nog vla­sti­tog ime­na, kao ni raz­lo­zi zbog ko­jih se po­je­di­nac od­lu­ču­je na ovaj ko­rak, ni­je­su pred­met evi­den­ci­je Mi­ni­star­stva unu­tra­šnjih po­slo­va. Tre­ba na­gla­si­ti da oso­ba lič­no ime, pre­zi­me ili sa­mo jed­no od na­ve­de­nog, mi­je­nja na lič­ni za­htjev i u tom smi­slu ima pu­nu slo­bo­du iz­bo­ra, bu­du­ći da za­kon u tom di­je­lu ne pro­pi­su­je ogra­ni­če­nja pod­no­si­o­cu za­htje­va – sa­op­šte­no je za „Dan” iz MUP-a.