Cr­no­gor­sko na­rod­no i Grad­sko po­zo­ri­šte Pod­go­ri­ce pri­dru­ži­li su se pro­sla­vi 27. mar­ta –Svjet­skog da­na po­zo­ri­šta. U CNP-u ve­če­ras igra „Gor­ski vi­je­nac” ko­ji je po Nje­go­še­vom epu re­ži­rao Di­e­go De Brea, a an­sambl Grad­skog po­zo­ri­šta od­i­gra­će ko­mad „Hor­mo­ni” Mi­le Ma­šo­vić u re­di­telj­skom či­ta­nju Ali­se Sto­ja­no­vić.
Ove go­di­ne pu­bli­ka će ima­ti pri­li­ku da ču­je po­ru­ku polj­skog po­zo­ri­šnog i oper­skog re­di­te­lja Kši­što­fa Var­li­kov­skog, ko­ji po­ru­ču­je da te­a­tar pro­is­ti­če iz naj­du­blje isti­ne.
Svjet­ski dan po­zo­ri­šta pr­vi put je obi­lje­žen 1961. go­di­ne na ini­ci­ja­ti­vu In­ter­na­ci­o­nal­nog po­zo­ri­šnog in­sti­tu­ta - ITI. Pr­vi put u Hel­sin­ki­ju, a za­tim u Be­ču, na 9. ITI kon­gre­su, ju­na 1961, ta­da­šnji pred­sjed­nik Ar­vi Kvi­ma, pred­lo­žio je da se pro­sla­vlja Svjet­ski dan po­zo­ri­šta, a da se za da­tum pro­sla­ve uzme 27. mart, dan ka­da je u Pa­ri­zu otvo­ren Te­a­tar na­ci­ja.
Od ta­da se krug sla­vlje­ni­ka iz go­di­ne u go­di­nu ši­ri, a po­sled­nje de­ce­ni­je obi­lje­ža­va­nju ovog va­žnog da­tu­ma za svjet­sku po­zo­ri­šnu po­ro­di­cu pri­dru­ži­le su se i na­še te­a­tar­ske ku­će.
Obi­lje­ža­va­nje Svjet­skog da­na po­zo­ri­šta pro­ti­če u ra­znim ma­ni­fe­sta­ci­ja­ma ko­je pod­sje­ća­ju na zna­čaj po­zo­ri­šta i scen­ske igre na svi­jest lju­di i ljud­sku isto­ri­ju. Ta­ko­đe, po tra­di­ci­ji, na­kon di­za­nja za­vje­se na sva­koj sce­ni u pre­ko 100 ze­ma­lja svi­je­ta či­ta se me­đu­na­rod­na po­ru­ka ko­ju na po­ziv ITI-a sva­ke go­di­ne pi­še po­zo­ri­šna lič­nost svjet­skog ugle­da. Pr­vu po­ru­ku za Svjet­ski dan po­zo­ri­šta na­pi­sao je ču­ve­ni Žan Kok­to 1962. go­di­ne.
Po­zo­ri­šne maj­sto­re naj­lak­še je pre­po­zna­ti kao lju­de ko­je ne za­ni­ma me­ha­ni­zam re­pro­du­ko­va­nja kli­šea i kon­ven­ci­ja, ka­že polj­ski re­di­telj Var­li­kov­ski. Oni pro­na­la­ze pul­si­ra­ju­će iz­vo­re i ži­ve to­ko­ve ri­je­ka, ko­ji uglav­nom za­o­bi­la­ze po­zo­ri­šne dvo­ra­ne i ne­iz­mjer­no ve­li­ke gru­pe lju­di ko­ji se u nji­ma go­mi­la­ju.
– Upor­no po­ku­ša­va­ju da imi­ti­ra­ju svje­to­ve umje­sto da stva­ra­mo vla­sti­te, kon­cen­tri­sa­ne svje­to­ve, u ži­vom di­ja­lo­gu s pu­bli­kom, svje­to­ve na­to­plje­ne afek­ti­ma, ko­ji te­ku sa­kri­ve­ni, a ko­je upra­vo po­zo­ri­šte umi­je maj­stor­ski raz­ot­kri­ti. Ti maj­sto­ri, po­put Fran­ca Kaf­ke, Mar­se­la Pru­sta, To­ma­sa Ma­na i Džo­na Mak­sve­la Ku­ci­ja su pri­je sto­ti­nu go­di­na, ka­ko is­ti­če polj­ski re­di­telj „pro­roč­ki, no ipak s ne­kim opre­zom, opi­si­va­li su­mrak evrop­skih bo­go­va, ko­ji je na­šu ci­vi­li­za­ci­ju uto­pio u mrak, u ko­jem se i da­nas na­la­zi­mo”.
- Nji­ho­vo za­jed­nič­ko osje­ća­nje ne­iz­bje­žnog kra­ja svi­je­ta, ne pla­ne­ta, ne­go mo­de­la me­đu­ljud­skih od­no­sa, po­re­da­ka i po­bu­na, da­nas nas ne­u­mo­lji­vo i za­je­dlji­vo pra­ti. Nas ko­ji ži­vi­mo na­kon kra­ja svi­je­ta, su­o­če­ni sa zlo­či­ni­ma i su­ko­bi­ma, ko­ji ne­pre­sta­no pot­pa­lju­ju no­ve gra­do­ve br­že no što nas sve­pri­sut­ni me­di­ji o to­me us­pi­ju iz­vi­je­sti­ti. Ti po­ža­ri, uosta­lom br­zo do­sa­de i ne­po­vrat­no ne­sta­ju iz no­vin­skih iz­vje­šta­ja, a mi se osje­ća­mo bes­po­moć­ni, uža­snu­ti i op­ko­lje­ni. Ne umi­je­mo vi­še gra­di­ti ku­le, a zi­do­vi ko­je upor­no po­di­že­mo, vi­še nas ni pred čim ne bra­ne, upra­vo na­pro­tiv, i sa­mi tra­že za­šti­tu i bri­gu, ko­ja žde­re ogrom­ne ko­lič­ne na­še ži­vot­ne ener­gi­je. I vi­še ne­ma­mo sna­ge da po­ku­ša­mo ot­kri­ti ono što je iza vra­ta, iza zi­da. A upra­vo zbog to­ga tre­ba da po­sto­ji po­zo­ri­šte i upra­vo u to­me tre­ba da tra­ži svo­ju sna­gu. Usmje­ri­ti svoj po­gled ta­mo gdje je za­bra­nje­no gle­da­ti – po­ru­čio je Kši­štof Var­li­kov­ski. S.Ć.