Ve­če­ri ka­da je pri­je 16 go­di­na NA­TO ali­jan­sa po­če­la bom­bar­do­va­nje Sr­bi­je i Cr­ne Go­re, u ak­ci­ji na­zva­noj „Mi­lo­srd­ni an­đeo”, i ka­da je, iste te ve­če­ri cr­no­gor­ski pre­mi­jer sa Jav­nog ser­vi­sa „mi­lo­srd­no” iz­ra­zio na­du da će i Cr­na Go­ra ući u NA­TO, odr­ža­no je knji­žev­no ve­če ko­je si­gur­no ni­je u har­mo­ni­ji sa vla­da­ju­ćom ide­o­lo­gi­jom. U pod­go­rič­kom Du­hov­nom cen­tru „Sv. Si­me­on Mi­ro­to­či­vi” čla­no­vi Udru­že­nja knji­žev­ni­ka Cr­ne Go­re od­lu­či­li su da se po­klo­ne sje­ni­ma žr­ta­va NA­TO agre­si­je, kao i mar­tov­skog po­gro­ma Sr­ba na Ko­sme­tu. Mi­nu­tom ću­ta­nja po­klo­ni­li su se sje­ni­ma zna­nih i ne­zna­nih, ne­vi­no na­stra­da­lih, na ve­če­ri na­slo­vlje­noj „Po­et­sko pam­će­nje stra­da­nja”. A umje­sto svi­je­će za po­men du­še, mo­li­tva sti­hom, da se ne za­bo­ra­vi. Da se upam­ti nji­ho­va žr­tva ne­na­da­no pri­ni­je­ta za bu­duć­nost.
Uvod­nu be­sje­du odr­žao je knji­žev­nik i pu­bli­ci­sta No­vi­ca Đu­rić, pred­sjed­nik UKCG, ko­ji je is­ta­kao da ne­ma po­tre­bu da su­di i pre­su­đu­je, već da go­vo­ri isti­nu kao slo­bo­dan čo­vjek, pro­ti­ve­ći se sil­ni­ci­ma ko­ji uni­ža­va­ju čo­vje­ka, po­ro­blja­va­ju ga, pla­še, eks­plo­a­ti­šu, uni­šta­va­ju nje­go­va do­bra i na kra­ju ubi­ja­ju­ći i nje­ga sa­mo­ga. „Na­rod”, do­dao je Đu­rić, „ne mo­že bi­ti po­ro­bljen sve dok ima svo­je pi­smo, je­zik i cr­kvu, dok ima svo­je pam­ti­še od ko­jih kroz vri­je­me hra­ni bu­du­će na­ra­šta­je, ka­ko bi zna­li na če­mu po­či­va­ju vje­ko­vi po­sto­ja­nja nje­go­vog na­ro­da”. Na­ža­lost, to pam­će­nje je u Cr­noj Go­ri pro­gla­še­no za re­tro­grad­no i je­re­tič­ko, do­da­je pi­sac. I iz ta­kve lo­gi­ke, ka­že Đu­rić, do­la­zi se do­tle da se ubi­ce na­še dje­ce pro­gla­ša­va­ju do­bro­tvo­ri­ma, ako, po li­ce­mjer­nom re­cep­tu, pro­đu kroz ta­ko­zva­nu te­ra­pi­ju zva­nu „Su­o­ča­va­nje sa pro­šlo­šću”. No, do­da­je Đu­rić, svje­do­ci smo da u po­sljed­nje vri­je­me ta te­ra­pi­ja za re­zul­tat ima za­htje­ve za re­vi­di­ra­njem isto­ri­je, ko­ji do­vo­de do slje­de­ćeg:
- Naj­gla­sni­ji u prav­da­nju NA­TO zvjer­sta­va u Sa­ve­znoj Re­pu­bli­ci Ju­go­sla­vi­ji su oni iz to­ri­la i so­li­la ko­ji­ma su do­la­ri „otvo­ri­li oči” i osvi­je­sti­li ih pa sa­da ra­zu­mi­ju ka­ko su, na­kon 16 go­di­šnji­ce NA­TO bom­bar­do­va­nja Sr­bi­je i Cr­ne Go­re, i na 12. go­di­šnji­cu mar­tov­skog po­gro­ma nad ko­smet­skim Sr­bi­ma, shva­ti­li da su za­pad­ne ze­mlje pred­vo­đe­ne SAD, oku­plje­ni u NA­TO ali­jan­si, tre­ba­li i pri­je da nas bom­bar­du­ju, jer na­rod ko­ji ni­ka­da ni pred kim ni­je kle­čao i tre­ba da bu­de po­ro­bljen, a po mo­guć­no­sti i po­bi­jen – ka­že Đu­rić, pi­ta­ju­ći se po­tom ko ne do­zvo­lja­va svom na­ro­du da se sje­ti, pri­sje­ti i opo­mi­nje 24. mar­ta 1999. go­di­ne i 17. mar­ta 2004. go­di­ne. „Ta go­spo­da, do­bro­či­ni­te­lji i na­ši spa­si­te­lji, ka­ko ih na­zi­va Be­o­grad na Vo­di i Pod­go­ri­ca na gri­je­hu, ni­je ni trep­nu­la ka­da su ih gle­da­le, ka­da ih pro­go­ne ne­vi­ni an­đe­li”, ka­že Đu­rić.
- Ubi­ja­li su dje­cu, že­ne, star­ce, jag­nje u po­lju, pče­lu na cvi­je­tu i da­nas cr­no­gor­ska vlast mo­li da bu­de lan­sir­na ram­pa NA­TO pak­ta. Sko­ro sam shva­tio da ta vlast mo­li da se iz­vi­ni NA­TO-u što je bom­bar­do­vao Cr­nu Go­ru. Če­ka da mu pro­stru cr­ve­ni te­pih ka­ko bi ob­i­šli spo­men obi­ljež­ja ne­vi­nim žr­tva­ma. Da im pri­dr­ži dža­ko­ve sa do­la­ri­ma ko­je do­no­se da pla­te ogrom­na ra­za­ra­nja... Da im ka­že ka­ko na­rod je­ste za njih, ali to ne umi­je da is­ka­že. Da ih mo­li da to ra­zu­mi­ju. Da pri­hva­te da to umje­sto njih ura­de pred­stav­ni­ci pri­vat­ne to­ri­ne i vla­sni­ci Cr­ne Go­re. Da ni­je­su sa­mi već da su uz njih svi oni ko­ji su opljač­ka­li na­rod i u bes­ci­je­nje pro­da­li pred­u­ze­ća i rad­nič­ku imo­vi­nu – ka­že Đu­rić, do­da­ju­ći da je ne­ja­sno za­što je pro­tiv njih i taj spi­sak pri­hva­ta­nja, mo­lja­ka­nja, tra­že­nja opro­sta ne mo­že sta­ti ni uz po­moć dva no­va slo­va u cr­no­gor­skoj azbu­ci.
- Ni­je na­ro­du do vla­sti, na­ro­du je do se­be, pa se bo­ji da ne osta­ne i bez ono­ga ni­šta. Šta će tek on­da da ima. Ni­je u to­me la­ko ni pje­sni­ci­ma, na nji­ma je da pre­ži­ve, pi­šu i za­pi­šu sve stra­ho­te, iz­da­je, ne­vjer­stva, da svje­do­če isti­nu i da je opje­va­ju. Jer, kao ri­jet­ko u ko­je do­ba u Cr­noj Go­ri, isti­na je naj­ve­ći ju­nak. Svi­je­tli. Sa­mo će on osta­ti kao svje­ti­o­nik i je­di­ni po­u­zda­ni svje­dok ko­ji će iz­vi­re­ti iz na­ših knji­ga. Pje­sni­ci su su­žnji ko­ji se u Cr­noj Go­ri i svud­gje u svi­je­tu od­u­pi­ru sva­kom na­si­lju i zlu. A zlo je bes­kraj­ni put­nik, i svra­ti, naj­če­šće, ne­zvan – re­kao je Đu­rić.
Ž.J.