Iz­lo­žba sli­ka jed­nog od bar­do­va cr­no­gor­skog sli­kar­stva Jo­va­na Zo­nji­ća, ko­ju je or­ga­ni­zo­vao Na­rod­ni mu­zej Cr­ne Go­re, pri­re­đe­na je u Cr­no­gor­skoj ga­le­ri­ji umjet­no­sti „Mi­o­drag Da­do Đu­rić” na Ce­ti­nju.
Iz­lo­žbu je otvo­ri­la isto­ri­čar­ka umjet­no­sti Lji­lja­na Ze­ko­vić ko­ja je is­ta­kla da Jo­van Zo­njić pri­pa­da ple­ja­di umjet­ni­ka kao što su Pe­tar Lu­bar­da, Mi­lo Mi­lu­no­vić, Mi­loš Vu­ško­vić, Sa­vo Vu­jo­vić, Mi­ha­i­lo Vu­ko­tić, Mir­ko Ku­ja­čić, Mi­lan Bo­žo­vić..., ko­ji su se na li­kov­noj sce­ni po­ja­vi­li u pe­ri­o­du iz­me­du dva svjet­ska ra­ta i po­sta­vi­li te­me­lje na ko­ji­ma će se raz­vi­ti sa­vre­me­no cr­no­gor­sko sli­kar­stvo.
- Kao sna­žna in­di­vi­du­al­nost, Zo­njić je svo­jim sli­kar­skim dje­lom dao zna­ča­jan do­pri­nos vi­so­kom vri­jed­no­snom ni­vou cr­no­gor­ske mo­der­ne umjet­no­sti 20. vi­je­ka, a nje­gov sli­kar­ski tem­pe­ra­ment, u osno­vi kla­si­čan i in­ti­mi­stič­ki, od­re­dio je ka­rak­ter nje­go­vog sli­kar­skog opu­sa – ka­za­la je Ze­ko­vić.
Ona je pod­sje­ti­la da su na­ši mla­di ta­len­ti ko­je je tra­di­ci­o­nal­no or­jen­ti­sa­na sre­di­na gu­ši­la i su­za­va­la nji­ho­ve stva­ra­lač­ke vi­di­ke, tri­de­se­tih go­di­na 20. vi­je­ka, od­la­zi­li u Pa­riz da se da­lje obra­zu­ju na sa­mim iz­vo­ri­ma evrop­ske Mo­der­ne.
Me­đu nji­ma je, ka­ko je re­kla, bio i Jo­van Zo­njić ko­ji po do­la­sku u Pa­riz že­li da pro­ši­ri svo­ja te­o­rij­ska zna­nja i svoj méti­er pa po­ha­đa isto­ri­ju umjet­no­sti i ar­he­o­lo­gi­ju na Sor­bo­ni, i ško­lu u Lu­vru – odje­lje­nje aka­dem­skog sli­ka­ra Ro­be­ra Re­ja, pro­fe­so­ra na Eco­ie des Beaux-Arts i uprav­ni­ka mu­ze­ja u Fon­ten­blou.
- Sa Mi­lom Mi­lu­no­vi­ćem, ze­mlja­kom, sli­ka­rom, oso­bom slič­nog tem­pe­ra­men­ta i umjet­nič­kog opre­dje­lje­nja, jed­no vri­je­me di­je­lio je ate­lje, a obo­ji­ca su, ne­sum­nji­vo, bi­li na­dah­nu­ti Se­za­nom, pri­mje­nju­ju­ći nje­gov od­nos pre­ma sli­ci - nje­nom po­vrat­ku ob­li­ku kroz kon­struk­tiv­ne i struk­tu­ral­ne ele­men­te, pret­hod­no ra­zo­re­ne im­pre­si­o­ni­stič­kom igrom svje­tlo­sti – ka­za­la je Ze­ko­vić.
Ona je na­gla­si­la da se u Fran­cu­skoj iz­u­zet­no ci­je­nio Zo­nji­ćev rad što, ka­ko je re­kla, po­tvr­đu­je či­nje­ni­ca da je Na­ci­o­nal­ni mu­zej mo­der­ne umjet­no­sti u Pa­ri­zu, 1939. sa iz­lo­zbe Ju­go­slo­ven­skih umjet­ni­ka ko­ji su ži­vje­li i stva­ra­li u Pa­ri­zu, ot­ku­pio nje­gov rad „Crn­ki­nja”.
- Bio je to pr­vi i za­du­go je­di­ni rad ko­ji je pred­sta­vljao ju­go­slo­ven­sku umjet­nost u tom mu­ze­ju. Sli­ku je po­sli­je nje­nog ne­stan­ka za vri­je­me Dru­gog svjet­skog ra­ta (de­por­to­va­li je Njem­ci), 1958. go­di­ne za­mi­je­nio sli­kom „Mr­tva pri­ro­da sa cr­nim ra­mom” – is­pri­ča­la je Ze­ko­vić.
Ona je do­da­la su po­rat­ne go­di­ne bi­le pre­sud­ne za Zo­nji­ćev li­kov­ni pro­se­de.
- Da li po in­stink­tu, ko­ji se ja­vlja kod čo­vje­ka ka­da je­di­no uto­či­šte na­la­zi u svo­jim ko­ri­je­ni­ma, ili bje­že­ći od le­tar­gič­nog sta­nja, Zo­njić se vra­ća za­vi­ča­ju, nje­go­voj gran­di­o­znoj pri­ro­di iz ko­je će cr­pi­ti no­ve, po­sled­nje stva­ra­lač­ke so­ko­ve. U ovom spe­ci­fič­nom pod­ne­blju is­pu­nje­nom iskon­skim mi­rom, vi­zu­el­nim re­dom i fi­zič­kom rav­no­te­žom, Zo­njić je po­sti­gao svo­ju stva­ra­lač­ku zre­lost - re­kla je Ze­ko­vić is­ta­kav­ši da li­kov­no dje­lo Jo­va­na Zo­nji­ća pri­pa­da naj­ve­ćim do­me­ti­ma cr­no­gor­skog sli­kar­stva 20. vi­je­ka.
- O to­me svje­do­če dva­de­set nje­go­vih dje­la pre­zen­to­va­nih na ovoj iz­lo­žbi ko­ja će ne­sum­nji­vo, kroz sna­žan vi­zu­el­ni do­ži­vljaj, kod svih iza­zva­ti osje­ćaj emo­tiv­ne to­pli­ne i jed­nog hu­ma­ni­jeg od­no­sa pre­ma svi­je­tu u ko­jem ži­vi­mo – za­klju­či­la je Ze­ko­vić.
Z.Pe­ta­no­vić


Fre­sko­de­ko­ra­ci­ja i ka­ri­ka­tu­ra

Jo­van Zo­njić ro­đen je 1907. go­di­ne na Ce­ti­nju gdje sti­če osnov­no obra­zo­va­nje na­kon če­ga u Be­o­gra­du za­vr­ša­va umjet­nič­ku ško­lu kod pro­fe­so­ra Lju­be Iva­no­vi­ća i Mi­la­na Mi­lo­va­no­vi­ća. Po za­vr­šet­ku ško­le 1931. nje­go­vi ra­do­vi po­ja­vlju­ju se na Je­se­njem be­o­grad­skom sa­lo­nu gdje do­bi­ja na­gra­du za sli­ku „Fa­ti­ja” i od ta­da re­dov­no uče­stvu­je na Pro­ljeć­nim i Je­se­njim iz­lo­žba­ma, a sep­tem­bra iste go­di­ne pri­re­đu­je na Ce­ti­nju svo­ju pr­vu sa­mo­stal­nu iz­lo­žbu. Že­lja za usa­vr­ša­va­njem od­vo­di ga u Pa­riz gdje bo­ra­vi do 1939. go­di­ne. Po­sli­je ra­ta, uz po­vre­me­ne bo­rav­ke u Cr­noj Go­ri, na­sta­nio se u Be­o­gra­du gdje je ra­dio kao slo­bo­dan umjet­nik. Po­red sli­kar­stva ba­vio se fre­sko­de­ko­ra­ci­jom, ka­ri­ka­tu­rom, ilu­stra­ci­jom, pi­sao je po­e­zi­ju, a is­ta­kao se i kao umjet­nič­ki kri­ti­čar. Bio je član me­đu­na­rod­nog udru­že­nja li­kov­nih kri­ti­ča­ra i re­dov­ni član ULUS-a. Iza nje­ga je ve­li­ki broj sa­mo­stal­nih iz­lo­žbi u ze­mlji i ino­stran­stvu, a do­bit­nik je i broj­nih na­gra­da. Pre­mi­nuo je u Be­o­gra­du 1961. go­di­ne.