KOTOR – U prisustvu velikog broja Grbljana i Bokelja u Manastiru Podlastva, u organizaciji Srpske pravoslavne crkvene opštine Grbalj, Udruženja dobrovoljaca iz Grblja 1912–1918. i Matice Boke, velikim narodnim saborom obilježena je stogodišnjica oslobođenja Grblja, pobjede u Prvom svjetskom ratu i ujedinjenja Boke u zajedničku državu Južnih Slovena. Vijence na spomenik Grbaljskim dobrovoljcima položila je delegacija Udruženja dobrovoljaca iz Grblja 1912–1918, predsjednica SO Kotor Dragica Perović i potpredsjednik Opštine Kotor Milivoje Samardžić, predsjednik SO Budva Đorđije Vujović i delegacija Miholjskog zbora.
Svetu arhijerejsku liturgiju i parastos poginulima u Balkanskim ratovima i Velikom ratu kod spomenika Grbaljskih dobrovoljaca služio je episkop dioklijski Kirilo, sa arhijerejskim namjesnikom bokokotorskim Momčilom Krivokapićem.
– Slobodan je onaj čovjek koga Hristos oslobodi, koji se sjedini sa riječju Božjom. Hristos nije došao kao politički osloboditelj, niti je on to želio nego da oslobodi svijet i čovjeka od grijeha i smrti. Veliki su naši junaci, vojskovođe i vojnici koji su položili živote da bi danas živjeli u slobodi. Različita je okupacija, drugačije je bilo petokovjekovno ropstvo pod Osmanskom imperijom, drugačije pod Austrijom. Austrijski narod je hrišćanski i naš narod u Vojvodini je uživao velike slobode, ali i oni su zabranjivali ćirilicu i bilo je slučajeva unijaćenja. Veliki ruski filozof Ivan Iljin kaže da nije moguć u punoći duhovni razvoj jednog naroda u ropstvu – besjedio je episkop Kirilo.
U ime Grbljana Mašan Ercegović je podsjetio da se, kako je rekao, proslave ovog za Boku i sve rodoljubive Bokelje, najznačajnijeg istorijskog događaja završavaju ovim velikim narodnim zborom u Grblju, što i priliči „jer je proslava slobode i ujedinjenja sa vaskrslom Srbijom i ostalim južnoslovneskim narodima, tu i počela”.
– Tačno prije sto godina i pet dana, 6. novembra 1918. godine, veličanstvenim Velikim saborom u Pobrđu, kakav se do tada, kažu, nikada nije desio u Grblju, Grbljani su obznanili slobodu i ujedinjenje sa svojom braćom u novu državu. Time je realizovan njihov viševjekovni kosovski zavjetni san o ponovnom osvajanju slobode i obnavljanja velike srpske države. Naši slavni preci, nošeni patriotskim i borbenim poletom, na poziv Crne Gore i Srbije su se već na početku 20. vijeka u Balkanskim ratovima javili kao dobrovoljci u borbi za oslobođenje svih naših krajeva od Turaka, da bi otpočinjanjem Velikog rata, njihovo ukljičivanje bilo znatno masovnije, pa se sa sigurnošću može konstatovati da je najmanje između 1.900 i 2.000 Bokelja uzelo učešća u srpskoj vojsci u velikom oslobodilačkom ratu – rekao je Ercegović.
Predsjednik Upravnog odbora Matice Boke Željko Komnenović je podsjetio da čitava Evropa i svijet slave stogodišnjicu pobjede i oslobođenja u Velikom ratu i da je takva proslava priređena i u Grblju.
– Okupljeni u Parizu oko vječnog plamena, svjetski državnici proslavljaju pobjedu i nove konture tadašnje Evrope. Mi se danas ovdje, prije svega, klanjamo žrtvi naših predaka koji su svoj i živote svojih najmilijih ugradili u dugo sanjanu slobodu i oslobođenje Boke od vjekovnih lanaca porobljivača i ujedinjenje u zajedničku državu Južnih Slovena. Taj san koje su sanjale generacije, ostvarili su ratnici – seljaci koji su nakon Albanske golgote 1915. godine dočekali veličanstveni proboj Solunskog fronta i Vaskrs Srbije 1918. godine. Kolika je tek žeđ za slobodom bila 1.940 dobrovoljaca iz Boke od kojih su većina bili Paštrovići i Grbljani, koji su prethodno dezertirali iz austrougarskih jedinica da bi se priključili crnogorskoj i srbijanskoj vojsci, ostavljajući porodice na milost i nemilost neprijatelju – naglasio je Komnenović.
Ivan Mikijelj je pročitao zapisnik sa velikog narodnog zbora Grbljana 6. novembra 1918. na kome je prota Vasilije Kovačević proglasio „propast Austrije i zahvalio Bogu i srpskom oružju, koji su jednom za svagda oslobodili Grbalj od tuđinske vlasti i pridružio ga prirodno, svojoj jugoslovenskoj otadžbini”.
U programu je nastupio hor Srpskog pjevačkog društva „Jedinstvo” iz Kotora kao i recitator Anđela Tomašević.Ž.K.


Nepoštovanje rodoljubivosti predaka je uvreda za Bokelje

Ercegović je istakao da je čudno što aktuelna crnogorska vlast proslave u čast obilježavanja ovih događaja tretira kao „proslavljanje nestanka crnogorske države i novog ugrožavanja crnogorske nezavisnosti”.
– To nas, Bokelje, posebno zbunjuje, prvo što Crna Gora, nažalost, kao država u trenutku završetka Velikog rata ne postoji i Boka se ujedinjuje nezavisno od nje, i drugo, upravo je zaslugom naših predaka i ujedinjenjem Crne Gore sa Srbijom i današnja crnogorska vlast u posjed svoje države dobila najljepši dio. Stoga je nepoštovanje bokeljske rodoljubivosti, slobodoljubivosti i oduševljenja ispunjavanjem Kosovoskog zavjeta, uvreda za sve Bokelje, a posebno sa aspekta odavanja pijeteta našim precima koji nijesu žalili žrtve samo da se ujedine sa svojom braćom u Crnoj Gori i Srbiji – istakao je Mašan Ercegović.