Novine i novinari su u poslijeratnim godinama imali zadatak da se obračunavaju sa unutrašnjim i spoljnim neprijateljima, propagiraju partijsku politiku i marksističku ideologiju, mobilišu narod na obnovi i izgradnji porušene zemlje, podstiču dobrovoljni rad i da šire entuzijazam, optimizam, udarništvo i druge vrijednosti novog sistema. U novinama su objavljivane jednoobrazne, strogo cenzurisane informacije i direktivni članci partijskih i državnih funkcionera članova Agitpropa, partijskih publicista i propagandista, obično prenošeni iz partijskog organa „Borbe“ ili direktno dobijani iz Agitpropa. Borislav Mihajlović Mihiz je o novinama poslije rata zapisao da su bile pune „standardizovanih glajšaltungovanih ideja“, dugih i dosadnih članaka i lišene svake ozbiljne informacije o zemlji i svijetu. Mihiz navodi i da je slikar Mića Popović ironično predložio Dobrici Ćosiću da novine ne treba štampati svaki dan već samo 1. januara, pa poslije mijenjati samo datum, vrijeme i sport, pošto se samo to i mijenjalo.
U takvim okolnostima, za novinare su politička podobnost, ideološka potkovanost i odanost Partiji bili važniji i od talenta i od obrazovanja. U pismu CK KPJ redakciji „Borbe“ početkom 1947. naglašeno je da list, da bi ostao „moćno oružje“ i ispunio svoje zadatke (da „svakodnevno objašnjava masama događaje“, „raskrinkava ratne huškače“, pomaže u borbi protiv „imperijalističke reakcije“ i „fašističkih ostataka“, itd.), treba „prije svega da naoruža novinarski kadar svestrano teorijom marksizma-lenjinizma“.
Jedan od najvećih problema u analizama Agitprop aparata pojavljivao se upravo zbog nedostatka „kvalitetnog“, odnosno politički podobnog i ideološki „uzdignutog“ novinarskog kadra. S jedne strane, na predratne iskusne novinare i obrazovane pojedince raznih profila, širokog znanja i opšte kulture, nije se moglo uvijek osloniti, upravo zbog nepoznavanja marksizma-lenjinizma i nepostojanja bespogovornog podržavanja partijske politike. S druge strane, partijski kadrovi, poslušni i ideološki „uzdignuti“, često nijesu imali obrazovanje i znanja za samostalan rad u redakcijama, pisanje kvalitetnih članaka i prevazilaženje pukog prepisivanja direktivnih članaka partijskih čelnika i prostog sprovođenja naredbi Agitpropa, razumljivo, uz ostajanje na partijskoj liniji. Na sistematskom školovanju novinarskog kadra se u početku nije radilo (povremeno su organizovani kratki novinarski kursevi, a dugo se računalo i na obrazovanje kadrova radom u samoj redakciji, u praksi). Stoga, nije bilo ni posebne visoke škole na kojoj bi budući novinari sticali široko obrazovanje i opštu kultru za rad u novinarstvu, ali i znanja iz marksističke ideologije potrebna za služenje partijskoj agitaciji i propagandi.
Nedostatak obrazovanog i politički podobnog kadra predstavljao je problem i u diplomatskoj službi nove države, koja je vremenom imala sve veće ambicije u spoljnoj politici i potrebu za afirmacijom i jačanjem međunarodnog položaja. U jednopartijskoj državi kakvu je izgrađivala Komunistička partija Jugoslavije, zasnovanoj na njenoj totalnoj i neprikosnovenoj vlasti i dogmama marksizma-lenjinizma, spoljnu politiku je formulisao, vodio i usmjeravao partijski vrh (izjednačen sa državnim vrhom), a propagirali su je i sprovodili pouzdani i odani pojedinci, članovi ili simpatizeri Partije ili saradnici NOP-a. Međutim, za rad u Ministarstvu inostranih poslova (MIP) i u diplomatskim predstavništvima nove države, na propagandi u inostranstvu i u realizaciji partijske spoljne politike na terenu, nije bilo dovoljno obrazovanih, kompetentnih i pouzdanih stručnjaka.
PRIPREMIO:
MILADIN VELjKOVIĆ
(NASTAVIĆE SE)

---