Republička uprava za geodetske i imovinsko-pravne poslove Vlade Crne Gore, svojim aktom broj 01-1235 od 20. 10. 1987. godine uputila je Informaciju Opštinskim organima uprave nadležnim za poslove premjera i katastra nepokretnosti, za razrješavanje problema vezanih za pripremu popisnih lista za izradu katastarskog operata. Na str. 2. Informacije stoji: „Za svu imovinu pravoslavne vjeroispovijesti za vlasnika se piše: Mitropolija crnogorsko-primorska, Cetinje, manastir.”



MN: OBNOVA I VASKRS CRKVE 1990–2020. GODINE



Kao najteži i najgori za Pravoslavnu crkvu u Crnoj Gori mogao bi se okarakterisati period komunizma od 1941. do 1960. godine. Razlog je u činjenici što je komunizam nametnut silom oružja kao religija, tj. vjerovanje, zbog čega nije bilo mjesta za još jednu – konkurentnu religiju. Pad komunizma kao svjetskog procesa, bio je dovoljan razlog da se narod vrati pravoslavlju kao iskonskoj religiji predaka koja ima viševjekovno istorijsko trajanje. Obnavljanjem porušenih i zapuštenih hramova, obnavljala se i ljudska duša. Period od 1990. do 2020. godine na toj istorijskoj lestvici neminovno će biti urezan zlatnim slovima u Crkveni kalendar kao obnove ljudskih duša.

U proteklih 30 godina obnovljeno je ili podignuto 46 manastira. U istom periodu obnovljeno je ili podignuto preko 550 crkava.

Obnova i vaskrs Crkve u poslednjih trideset godina, pokazali su i dokazali da je pravoslavlje duboko ukorijenjeno u najširim slojevima naroda i da nikakva državna sila ili vlast ne može odvojiti narod od Crkve niti Crkvu od naroda!



MN: PRAVNI KONTINUITET OTIMANjA CRKVENE IMOVINE



Aktuelni nesporazumi između države i Crkve, prema shvatanju autora ovog teksta (Miloša K. Vojinovića, prim. priređ.), u najvećoj mjeri su produkt ratne i posleratne, komunističke ideologije. Pobjednici su tokom i nakon Drugog sv. rata sveštenstvo i Crkvu razorili u mjeri koja se mogla smatrati dovoljnom da se ona nikada više ne oporavi. Mogli su oni likvidirati i preostalih tridesetak sveštenika i monaha Mitropolije koji su preživjeli rat. Međutim, njima je Crkva bila potrebna kao privezak vlasti. U tu svrhu komunisti su preko svoje Vjerske komisije poslije rata po republikama osnovali Sveštenička udruženja čiju srž su činili sveštenici koji su tokom rata stupili u KPJ. Raznim pritiscima i administrativnim mjerama vlasti su nastojale da sveštenike natjeraju da se „dobrovoljno“ učlane u ovo odruženje. U tome su u znatnoj mjeri bili i uspjeli. Oduzimanjem crkvene imovine, sveštenike su sveli na prosjake, a zatim raznim mjerama iskazivali im tobožnju „pomoć“ i „milost“, ujedno finansirajući i rad tog udruženja.

Sveti arhijerejski sabor nikada nije priznao ovo udruženje. Na svom zasijedanju održanom 21. maja 1991. godine, u svojoj odluci navodi: „S obzirom na to da Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve u posleratnom vremenu nikada nije priznao postojanje tzv. Saveza udruženja pravoslavnih sveštenika Jugoslavije, kao ni eparhijskih udruženja – koja su bila konstitutivni deo Socijalističkog saveza radnog naroda Jugoslavije, koji više ne postoji, to smatrati da više ne postoji ni tzv. Savez udruženja pravoslavnih sveštenika Jugoslavije, niti eparhijska udruženja“.



MN: ISTORIJA SE PONAVLjA



Kreatori Zakona o slobodi vjeroispovijesti..., izučavajući rad posleratnog Svešteničkog udruženja, vjerovatno su došli na ideju kako da partija na vlasti, naslednica KPJ–SKJ, „pomogne“ Crkvi time što će joj prvo oduzeti imovinu koja je pretekla nakon 1945–1980, a zatim u budžetu predvidjeti stavku za pružanje pomoći. Ovim bi Mitropolija bila još jedna od korisnica budžeta. To u prevodu znači: Ko daje pare taj se mora slušati!

Mirni protesti organizovani kao litije na najbolji način pokazuju koliko su Crkva ali i narod spremni da prihvate takvu opciju.

Čitaocima ostavljamo da sami izvedu zaključke o pravnom karakteru zakona koji je Skupština Crne Gore usvojila u jutarnjim satima 27. 12. 2019. godine.

Pravni savjet Mitropolije Crnogorsko-primorske dostavio je Vladi Crne primjedbe u kojima su pobrojani nedostaci predloga zakona i predložena moguća rješenja. Predlagači su primjedbe ignorisali, a Skupština Crne Gore usvojila zakon. Kompletan tekst primjedbi objavljen je na kraju knjige „Država i crkva kroz vjekove”.

PRIREDILA:

ŽIVANA JANjUŠEVIĆ

KRAJ

---