-Piše: SVETISLAV ŠESTOVIĆ
U tim svakodnevnim borbama, koje su otpočele na frontu Sandžačke vojske, aktivno učešće uzele su i jedinice Bjelopoljske brigade. Bjelopoljska brigada je krajem oktobra vodila krvave borbe oko Višegrada. Ona je 25. oktobra zaposjela položaje Vihra – Peštan brdo – Varda. Njena dva bataljona, Bjelopoljski i Pećarsko-bistrički, koji su bili na Kovrenu na izgradnji puta Pljevlja – Bijelo Polje, ušli su u sastav novoformirane Sandžačke brigade, koja se zvala Kosovski odred. Taj odred, poslije žestokih borbi, 27. oktobra zauzeo je sela Vardište i Macut i visove iznad Dobruna. Borbe oko Dobruna potrajale su više dana i vođene su danonoćno. Položaji su više puta prelazili iz ruku u ruke. Neprijatelj je trpio velike gubitke, pa do 11. novembra nije imao snage da nastavi ofanzivu i prodre ka Užicu, Priboju i Novoj Varoši.
Razvučenost fronta Sandžačke vojske od Šćepan Polja do planine Jelice kod Čačka zahtijevala je veliko njeno naprezanje. Za to vrijeme Sandžačka brigada, u čijem su sastavu bila tri bataljona Bjelopoljske brigade, nalazila se u rejonu Priboja, a Bjelopoljska brigada, sastav Prvi i Treći regrutski i Prošćensko-barički bataljon sa dva mitraljeza i četiri topa, kod Višegrada. Jedinice Sandžačke vojske pružile su neprijatelju ozbiljan i snažan otpor i zaustavile njegovo nadiranje, time su primorale Fon Makenzena i komandanta austrougarske Treće armije generala Keveša da iz zapadne Srbije odvoje jače austrougarske snage da združene sa onima koje su napadale od Foče, Goražda i Višegrada ovladaju Sandžakom. Tako je težište operacija preneseno na pravac Ivanjica – Javor – Sjenica. Zato su tamo upućene Lovćenska i Kolašinska brigada koje su sa još nekim jedinicama činile Javorski ored. Dok su u vremenu od 8. do 16. novembra vođene oštre borbe od Lima do Javora. Tim borbama omogućena je odstupnica srpske vojske sa Kosova u pravcu Crne Gore, jer je neprijateljski prodor dublje u Sandžak znatno usporen. Od 17. novembra i Sandžačka vojska nastavlja povlačenje, pa su austrougarske trupe 19. novembra uspjele da izbiju na liniju Duga Poljana – Sjenica – Nova Varoš – Rudo. Pošto je srpska vojska prinuđena na povlačenje preko Crne Gore, Sandžačka vojska, da bi srpskoj štitila odstupnicu, zauzela je položaje na liniji: Rožaje – Suvi Do – Brodarevo – lijeva strana donjeg toka Lima – Ustibar – Metaljka – Čelebići. Jedinice Treće austrougarske armije zauzele su Sjenicu, Novu Varoš i Rudo 19. novembra i otpočeli sa napadima u pravcu Pljevalja. Tim znatno nadmoćnijim austrougarskim snagama, na tom pravcu suprotstavile su se Pljevaljska i Sandžačka brigada. Pljevaljska brigada branila je pravac od Drine i Rudoga, a Sandžačka pravce sa linije Prijepolje – Priboj ka Pljevljima, koja su u neprijateljske ruke pala 2. decembra. Jedinice Sandžačke vojske 3. decembra vodile su odbrambene borbe na pravcu Pljevlja – Žabljak – Prijepolje – Kamena Gora – Kovren i na pravcu Sjenica – Bijelo Polje. Toga dana Bjelopoljska brigada u svom punom sastavu bila je na liniji Brodarevo – Kamena Gora – Obarde – Kovren – Šahovići (Tomaševo). Narednog dana, 4. decembra, neprijatelj je napadao skoro na svim pravcima, ali je njegovo dalje kretanje zadržano. Crnogorske jedinice su zadržale položaje sve do 8. decembra, odbijajući žestoke neprijateljske napade. Već 8. decembra uslijedila je žestoka artiljerijska i mitraljeska kanonada na položaje Bjelopoljske brigade pri čemu je Brzavski bataljon primoran da se povuče na Karičko brdo i Gornji krš. Već narednog dana neprijateljske jedinice su prodrle na teritoriju bjelopoljske oblasti.
(Nastaviće se)
Poginuli iz Prošćensko-baričkog bataljonaU feljtonu donosimo i imena poginulih boraca Prošćensko-baričkog bataljona, kao i datume i mjesta pogibije pouzdano utvrđene. Poginuli su: Obren Konjević, redov, Čelebić, 29.8.1914; Đuro Konjević, redov, Čelebić, 29.8.1914; Mlađen Rovčanin, redov, Čelebić, 29.8.1914; Rašo Moračanin, redov, Bosna, marta 1915; Mirko J. Novaković, redov, kod Višegrada, 18.10.1915; Božo N. Bošković, redov, Glasinac, 7.10.1914; Milivoje M. Bulatović, redov, na Čelebiću, 1914; Milovan R. Bošković, redov, Bosna 1914; Marinko M. Vuković, redov, na Drini, 1914/15; Milan Živković, redov, Bosna, 1914; Novak R. Krgović, redov, kod Višegrada, 21. 10.1915; Stevan M. Kuč, redov, Bosna, marta 1915; Sekule D. Pantović, redov, Bosna, 1914/15; Neđeljko P. Ranitović, redov, Bosna, 1914/15; Pavle Krkalović, narednik, kod Višegrada, 21.10.1915; Milivoje L. Bošković, brigadni barjaktar, 1.7.1916. Mojkovac.
