Vremenom je vladikin „Gorski vijenac”, iskonski „Izviiskra”, postao Novi zavjet srpskog naroda. A, da je to tako svjedočili su govornici na beogradskom Kolarcu gdje je obilježeno 170 godina od štampanja kapitalnog djela Petra II Petrovića Njegoša. Manifestacija u organizaciji beogradskog Srpskog prosvetnog društva „Prosvete” okupila je vrh intelekutulanog, kulturnog i javnog života Beograda i naravno SPC. Među mnogobrojnim poštovaocima djela velikog poete i vladara bili su patriharh Irinej, mitropolit Anfilohije i brojni velikodostojnici, akademik Matija Bećković, arhitekta i član Krunskog vijeća Dragomir Arsović, reditelj Božidar Đurović, košarkaš Dejan Bodiroga, donator kulture srpskog naroda Nada Momirović Delić.....
„Svjet je ovaj tiran tiraninu, a kamoli duši blagorodnoj”, bili su proročni stihovi najmudrijeg u Srba, vladike Njegoša, izgovoreni u punoj sali Kolarčeve zadužbine. Činilo se kao da su ispisani nedavno, a ne prije više od 170 godina.
– Sam Njegoš i njegovo djelo danas su savremeniji negoli u vremenu kada je ono napisano. Svjedočanstvo toga je njegov „Gorski vijenac” i „Luča mikrokozma”, rekao je mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije Radović – besjedeći o duhovno neprolaznoj snazi hrišćanske promisli. Mitropolit je citirao i nezaobilazni Njegošev stih „neka bude što biti ne može, neka traje borba neprestana”. Istakao je da je osnovna misao „Gorskog vijenca” pitanje prave i lažne vjere, pitanje dobra i zla.
– U Crnoj Gori Njegoša su proglasili za genocidnog. Ali, to nije genocid, već žrtvovanje sebe za drugog, rekao je mitropolit. Akademik Matija Bećković je podsjetio da je „Gorski vijenac” objavljen kad je i Vuk Karadžić štampao prevod Novog zavjeta.
– Vremenom je „Gorski vijenac” postao Novi zavjet srpskog naroda. Za velike pjesme potrebni su veliki razlozi. Njegoševo djelo nastalo je u škripcu, a „Gorski vijenac” u ropcu, kad su se Omer-paša i glad udružili protiv srpskog roda, rekao je Bećković, konstatujući da su i danas Srbi u škripcu.
– U vrijeme kad je mastilo bilo svetije od krvi mučenika, a hartija skuplja od krvi smrtnika, Njegoš je pisao po obrazu svoga naroda. Ko god je imao obraza na njemu je imao ispisan „Gorski vijenac”. A kad se piše po obrazu naroda vodi se računa i šta se i kako se i o čemu se piše. Ko nije imao obraza, ni Njegoš mu po obrazu nije ništa napisao. Sad ima mastila i hartije, pa svako može uzeti list i pisati čime bilo i kako bilo. Za obraz malo ko mari, a oni koji dobro zadrže i danas nose na licu ispisan „Gorski vijenac” kao neku vrstu nevidljive tetovaže, besedio je Bećković. U ime domaćina obratio se senator Republike Srpske profesor doktor Milimir Mučibabić.
– Nekad neizostavan pisac na jugoslovenskom prostoru, danas je nepoželjan i u svojoj rodnoj Crnoj Gori. U bestijalnosti i u nerazumijevanju suštinskog kod Njegoša ide se toliko daleko da ga Univerzitet u Sarajevu tumači kao genocidnog pisca, a to mišljenje djele i neki crnogorski kvaziintelektualci, što je ravno skandalu. Njegoš je pjesnik slobode i filozof, religijski mislilac, duhovnik i državnik, čije djelo ima najdublje psihološko, religijsko, hrišćansko i etičko značenje. Njegovo razumevanje i poimanje slobode nadilazi granice ovih prostora. „Gorski vijenac” u sebi sadrži izvanrednu interpretaciju različitih kultura. To je enciklopedija srpskog života u Crnoj Gori. U slavu vječnog vladara, mislioca i poete sa lovćenskih visova i njegovog „Gorskog vijenca”, glumac Petar Božović i prvo beogradsko pjevačko društvo izveli su Njegoševu „Luču mikrokozmu”. Veče nije moglo da prođe bez onog što je vjekovima prenosilo poruke, misli i slavu, u narodu našem, pa je nastupio i guslar Slavko Aleksić.
M.Nj