HERCEG NOVI - Agoniji porodice Mađar iz Herceg Novog, koja punih šest decenija traži imovinu tj. hotel Plaža Zelenika sa pripadajućim zemljištem koja joj je nepravedno oduzeta 1948.godine, još se ne nazire kraj. Nakon 16 godina „šetnje” od Osnovnog, preko Višeg i Vrhovnog suda, predmet se nalazi na Ustavnom sudu koji bi trebalo da odluči na koji će način i kome pripasti hotel „Plaža Zelenika”, prvi hotel na južnom Jadranu, koji je prije 113 godina izgradio dr Antal Mađar.
Njegov unuk, Ćaba Mađar, počasni konzul Republike Mađarske u Crnoj Gori, podsjeća na nevjerovatno dug proces i sve pravne lavirinte koji još uvijek prolaze, istakavši da je porodica pokrenula postupak odmah po usvajanju Zakona o pravednoj restituciji 2002. godine.
– Krenuli smo od Osnovnog suda, koji je tri puta presuđivao u našu korist, pa je predmet prošao n Viši sud, koji je takođe presudio u našu korist i najzad Vrhovni sud koji je poništio sve prethodno donijete odluke. Trenutno po ovom predmetu odlučuje Ustavni sud koji se još ne oglašava i mislim da namjerno odugovlači. Mi ne možemo uložiti žalbu Strazburu, dok se ne izjavi i Ustavni sud – kaže Mađar.
On ističe da dok su postojale opštinske komisije za restituciju dva puta je donijeto rješenje u korist njegove porodice ali je oba puta tužilac prigovorio zbog formalnih propusta u postupku. Kada su ti propusti otklonjeni, kaže Mađar, opštinske komisije su prestale da rade i prešlo se na regionalni nivo.
- Komisija u Baru koja pokriva primorski region obustavila je naš predmet jer se 2006.godine, kao stranka u postupku pojavila i Opština Centar- Sarajevo, koja, kako ja smatram, nema pravo da potražuje ni imovinu ni novac. Oni svojataju hotel i zemljište, ali za to nemaju osnov jer su sa Opštinom Herceg Novi imali samo Ugovor o korišćenju. Naprosto državna imovina se nije mogla tada prenijeti, zato je i država Crna Gora uknjižena kao vlasnik, ali je Komisija u Baru obustavila postupak do pravosnažnosti rješenja - ističe Mađar.
Osim sporosti, on ima primjedbu i da su ljudi slični njemu ne samo zakinuti za imovinu koja im je nepravedno oduzeta, nego i čekanjem da se ista vrati, stalno plaćajući, kako je istakao, neka nova vještačenja, koja su vrlo skupa.
Ćaba Mađar dodaje da je porodica pokrenula i zaseban postupak pred Komisijom za obeštećenje za stilski namještaj koji je iznesen iz hotela ili uništen, ali da se ni to ne rješava.
– Na žalost kroz sve to vrijeme hotel propada. Ne samo od zuba vremena. U njega upadaju, razvaljuju. Nema više nijednog šaltera koji je ostao čitav - rezigniran je Ćaba Mađar.
Podsjećamo da je i Opština Centar - Sarajevo, zatražila povrat imovine 2006.godine pokrenuvši postupak u kojem je tužila državu Crnu Goru. Opština Centar- Sarajevo je 1960. godine od Opštine Herceg Novi kupila sporno zemljište i hotel koji je dugo godina služio kao sarajevsko dječije odmaralište.
Iz Opštine Centar- Sarajevo pojašnjavaju da je problem nastao jer je 1996. godine Opština izbrisana iz zemljišnih knjiga kao nosilac prava raspolaganja imovinom, i na njeno mjesto upisana država Crna Gora. Parnični postupak u kojme su zatražili predaju u posjed kako zemljišta, tako i objekta hotela Plaža - Zelenika pokrenuli su 2006. godine u Herceg Novom.
– Osnovni sud je 2009. godine odbacio naš zahtjev kao neosnovan, uz obrazloženje da zemljišni izvadak nije dovoljan dokaz, iako je u njemu Opština Centar - Sarajevo do 1996. godine upisana kao jedini vlasnik. Potom smo žalbu uložili Višem sudu u Podgorici, koji je donio rješenje o vraćanju na ponovni postupak. Za njim su ošli Vrhovni i sada Ustavni sud. Godine su potrošene na ponovljeni postupak, i mi odlučujemo da bismo prihvatili i novčani iznos u protivvrijednosti koju odredi sudski vještak - objasnili su uz Opštine Centar-Sarajevo.
Dr Antun Mađar 1902. godine u Zelenici je otvorio prvi turistički hotel u Crnoj Gori, nazvavši ga „Plaža Zelenika”. Tokom Prvog i Drugog svjetskog rata, hotelu je prijetila konfiskacija, a u njemu je boravila vojska. Porodicu Mađar tada praktično sa prosjačkog štapa spasava Mirko Komnenović, tadašnji gradonačelnik Herceg Novog i poslanik u Skupštini Kraljevine Jugoslavije. Ipak, 1948. godine hotel biva nacionalizovan i u njemu do 1961. godine borave turisti, da bi ubrzo potom postao sarajevsko Dječje odmaralište. Ratnih devedesetih u ovom hotelu je bila smještena Komanda JRM.
Danas su sobe tornja u kojima je nekada živjela porodica Mađar prazne, baš kao i one u kojima su boravili gosti hotela, a nekada besprekorno uređen park je zarastao u korov.K. Matović

Zoltan Mađar:Tužba poslata Evropskom sudu za ljuska prava

Zoltan Mađar, brat Ćabe Mađara, redakciji „Dana” uputio je obimno pismo sa istorijatom hotela i naporima njegove porodice da ga vrate u svoj posjed. Zoltan Mađar kaže da je u saznanju da se ovih dana izvršava presuda Vrhovnog suda, odnosno davanje imanja u posjed i slobodno raspolaganje Opštini Centar - Sarajevo.
– Preostaje još čl. 6 evropske Konvencije ljudskog prava na fer postupak, u razumnom roku, pravično i nepristrasno, i to svrhom zaštite ljudskog prava na imovinu, po čl. 1 Dodatnog protokola 1 uz Konvenciju. Iste ove formulacije sadrži i Ustav Crne Gore, a ljudsko pravo na imovinu ide ispred svih drugih takvih kombinacija, pogotovo ako je to imanje džabe oteto. Prethodnica ove države je oduzela familijarnu egzistenciju bez naknade, da bi zatim trgovala sa tim imanjem, a ova nova država sad postupa po drugi put jednako štetočinski. Ili samo za neku svoju korist. Tužba Evropskom sudu za ljuska prava odposlata je juče Strazbur - tvrdi Zoltan Mađar. 

Dočekivao i ispraćao krunisane glave

Među visokim gostima ovog hotela koji se do 1905. godine zvao „Pansion na zelenoj plaži” ubrajaju se kralj Petar Prvi Karađorđević, kralj Nikola Petrović, potom bugarski kralj Boris Koburg Prvi, albanski kralj Ahmed Zogu i mnogi drugi. Hotel je osim mirnog odmora, gostima omogućavao i onaj aktivni, organizujući lov, ribolov, balove, maskenbale i dvodnevne izletničke ture u Hrvatsku, Albaniju i po Crnoj Gori