-Piše: Boško Vukićević
Ustanoviti da su godinu koja je za nama u Crnoj Gori obilježile čudesne litije je nešto što se podrazumijeva. Otišao bih korak dalje: litije su proteklu godinu vjerovatno učinile najvažnijom u našim dosadašnjim životima. Duh molitvenih hodova oplemenio je duše naroda željnog slobode, kod ljudi probudio istrajnost, hrabrost, osjećaj sloge i sabornosti, ali i spoznaju da će samo hrišćanskom smirenošću i strpljenjem dostići cilj.
Litije protiv usvajanja diskriminatorskog Zakona o slobodi vjeroispovijesti – najmasovniji i najcivilizovaniji protesti u istoriji naše zemlje, jedinstvene i po tome što su održavane istovremeno u skoro svim gradovima Crne Gore – odlučujuće su doprinijele padu trodecenijskog diktatorskog režima. Njihov epohalni značaj je prije svega u činjenici da su presudno uticale da svrgavanje mafiokratske vlasti bude nenasilno. Nije tajna da je bivši režim upravo u nasilnom scenariju rješavanja društvene krize tražio načine za održavanje višedecenijske vlasti. Za projekat ugrožavanja građanskog mira vlast je pronašla željeni ambijent u svojim prepoznatljivim politikama izazivanja društvenih podjela i raspirivanja međunacionalne mržnje. Vjerska zavađanja i huškanja naroda jednih na druge, kao i otvorene prijetnje srpskoj zajednici u Crnoj Gori, predstavljali su pripremanje terena za izazivanje sukoba.
Međutim, odsustvo bilo kakvog incidenta tokom molitvenih hodova, konstantno svešteničko pozivanje na slogu i mir, kao i na praštanje onima koji izvršavaju naredbe anticrkvene vlasti – moralo je dati odgovarajuće rezultate. Na takvu crkvenu strategiju mira i ljubavi, za čiju je realizaciju presudnu ulogu imao blaženopočivši mitropolit
Amfilohije, režim nije imao odgovora. I pored sporadičnih pokušaja izazivanja nereda i haosa, vlastodršci su odustali od sprovođenja nasilnog scenarija, uzevši u obzir prisustvo ubjedljive društvene većine na ulicama i pritisak međunarodnog faktora. U tom smislu moglo bi se reći da su upravo litije očuvale građanski mir u Crnoj Gori.
Nakon istorijski nezabilježenog događaja koji su pripremile litije – obaranja diktatorskog režima na izborima koje on sam već decenijama namješta i potkrada, treba da uslijedi društveni preporod. U takvom preporodu moraju učestvovati ne samo novouspostavljena izvršna vlast i zakonodavna većina, već i čitav slobodoumni narod koji je izvojevao epohalnu izbornu pobjedu. U prvobitnom procesu obnove i stvaranja uslova za prosperitet društva od posebne je važnosti usredsrijediti se na tri stvari: suočavanje sa ekonomskom krizom, lokalne izbore u Nikšiću i opštenarodno pomirenje.
Suočavanje sa ekonomskom krizom neće biti nimalo lak zadatak i ne treba gajiti iluzije da će se u kratkom roku stvoriti uslovi za ozdravljenje privrede. Pogubne ekonomske politike prethodne vlasti, višedecenijsko pustošenje društvenih resursa, pljačkaške privatizacije i nebrojene afere su nacionalnu ekonomiju doveli u veoma tešku situaciju. Takva situacija je dodatno pogoršana pandemijom virusa korona, kojoj se još uvijek ne nazire kraj. Ipak, nova Vlada je već povukla određene poteze koji idu u pravcu ozdravljenja privrede, a istovremeno najavila i mnoge inovativne mjere. Kako bi takve mjere urodile plodom, neophodno je da u što je moguće kraćem roku izvršna vlast i rukovodstva pobjedničkih koalicija poboljšaju međusobne odnose, koji su i dalje na neprihvatljivo niskom nivou. Uspostavljanje normalne komunikacije i stvaranje uslova za dobronamjerne savjete i konstruktivne kritike treba da budu od primarne važnosti. Jer, nijedna izvršna vlast ne može realizovati plodonosne ekonomske politike u društvenom ambijentu u kojem vladaju nepovjerenje i neiskreni odnosi.
Što se tiče lokalnih izbora u Nikšiću, poznato je da DPS već sada ulaže ogromna novčana sredstva u izbornu pobjedu u tom gradu. I pored toga, izvjestan krah te partije može odložiti samo krajnje neodgovoran odnos prema ozbiljnosti trenutka od strane onih političkih činilaca koji su ostvarili značajnu prevagu nad njom na nedavno održanim državnim izborima. Građani Nikšića su tada jasno iskazali negativno mišljenje o aktuelnoj opštinskoj vlasti i sada takav stav treba samo ponoviti. Od čudesnih litija pokušaji izborne kupovine ljudi više neće pružiti očekivane rezultate bivšem režimu. Međutim, da bi pobjeda nad DPS-om u Nikšiću bila osigurana, neophodno je da svi politički činioci koji su protivni toj partiji, kako oni tradicionalni tako i eventulno novouspostavljeni, sklope svojevrsni pakt o nenapadanju. Osim toga, uoči lokalnih izbora, potrebno je obnoviti slogu koja je krasila slobodoumni narod na litijama i nadam se da će u tu svrhu Crkva opet odigrati odlučujuću ulogu.
Na kraju, treba istaći da je opštenarodno pomirenje ključna stvar u preporodu našeg društva. Bivši režim je na podjelama zasnivao koncept svoje dugotrajne vladavine i iskorjenjivanje takvih podjela mora biti misija svakog odgovornog građanina. Naravno, pomirenje ne podrazumijeva amnestiju za one rukovodioce diktature koji su sprovodili brutalne politike nacionalne diskriminacije i ogriješili se o zakone. Elem, treba graditi državu jednakih prava za sve, u kojoj će svi biti svoji na svome i u kojoj uslov za poslovno napredovanje neće biti partijska knjižica. Moramo se izmiriti i pružiti šansu meritokratiji.
