Lipovac naglašava da iako je stara eparhija bokokotorska bila skoro najmanja u Srpstvu, u njoj je od svih srpskih eparhija najveći broj crkava posvećen Svetom Savi, šest crkava, uz to je i Sveti Sava bio i pokrovitelj eparhija. Kult Svetog Save osim u oblasti njegovih manastira, rasprostranjen je u Hercegovini do Neretve, u Crnoj Gori i Boki kotorskoj, u cijeloj Bosni sem travničkog okruga, u Sremu, u cijeloj sjevernoj Srbiji, u južnoj Srbiji do Štipa i Kratova na istoku, i do Prizrena na jugu. Predanja o Svetom Savi ima u pravoslavnim naseljima sjeverne Dalmacije, Like i Banije.
U jednom tekstu o manastiru Mileševa, spominje se da su u manastiru ležale mošti Svetog Save dugi niz godina, i da se na njegovom grobu krunisao za kralja Bosne i Srbije jedan od najznatnijih vladara Bosne – Tvrtko I (1377), te da je zatim Stefan Vukčić Kosača sebe nazvao „Hercegom od Svetoga Save”. Sve nam to ukazuje na jak kult i uticaj osnivača Srpske pravoslavne crkve – Save Nemanjića. To je najidealniji kult koji se mogao razviti kod jednog naroda prema jednoj ličnosti.
U tekstovima o Svetom Savi ističe se da je on organizovao srpsku Crkvu na tako solidnom temelju da je ona ostala čvrsta i nepokolebljiva od Savinih vremena pa sve do danas i da je srpska narodna Crkva pomagala uvijek državu, a i država je kada je god trebalo štitila Crkvu i dizala ugled crkvenih predstavnika, te su tako interesi Crkve i države išli uvijek uporedo. Ovo identifikovanje Crkve i države u doba Nemanjića, glavni je uzrok što se u jednom dijelu našeg naroda očuvala kroz sve kasnije vjekove svijest o slobodnoj narodnoj državi.
Jedan od autora tekstova citira riječi arhiepiskopa Nikodima koji kaže da je Sveti Sava „neboparni orao” i da je obnovio svu zemlju Svetim Duhom, da je kao pčela sabirao med sa svih cvjetova i ispunio njime svoju otadžbinu, da je ukrasio samodržavnim vijencem, utvrdio pravom vjerom i počastio arhiepiskopskim činom, te ga dalje naziva „apostolom i učiteljem svoje otadžbine”. Naglašava se da je Sveti Sava zbog svog bogougodnog života još kao živ smatran svecem i da ga je srpska Crkva odmah nakon smrti ubrojila među svetitelje.
Rektor cetinjske Bogoslovije protojerej Mihailo Vujisić ističe da je Sava Nemanjić prvo stvorio Srpsku pravoslavnu crkvu, i da je to njegovo prvo i osnovno djelo, navodeći da je: „taj akt bio od najvećeg zamašaja za dalju istoriju Srba, njihov opstanak i krajnji trijumf”. Tom činu se ima isključivo zahvaliti što je Srpska pravoslavna crkva vremenom dobila čisto nacionalna obilježja i da: „crkve i manastiri postadoše bedemi pravoslavlja i narodnosti srpske, gdje se vjerske i nacionalne svetinje očuvaše u punom sjaju i moći”. Vujisić naglašava da je Sveti Sava iz religije, kao najveće duševne moći, crpio dobre osobine i te osobine prenosio u narod i na njima zidao narodnu kulturu, porodično, socijalno i državno uređenje.
U periodici je pisano o spaljivanju moštiju Svetog Save (1594), njegovom značaju za srpski narod i gdje su se sve nalazili djelovi moštiju Svetog Save i relikvije koje su mu pripadale. Na stranicama ovdašnje periodike vođena je čak i rasprava da li je Sveti Sava spaljen ili nije. Na tu temu napisano je više članaka. U jednom od njih, u kojem se prikazuje knjiga Marka Dragovića, kaže se da Sveti Sava nije spaljen već da su mu mošti sklonjene iz manastira Mileševa u manastir Dovolja u Zatarju, a da su zatim čuvane u jednoj pećini blizu istog manastira, odakle su prenesene u manastir Morača, ali ne pod imenom Svetog Save, već pod imenom Svetog Arsenija, njegovog učenika, i da se danas nalaze u manastiru Ždrebaonik.
(Nastaviće se)
piše: mr Vasilj Jovović
Komentari
Komentari se objavljuju sa zadrškom.
Zabranjen je govor mržnje, psovanje, vrijedjanje i klevetanje. Nedozvoljen sadržaj neće biti objavljen.
Prijavite neprikladan komentar našem
MODERATORU.
Ukoliko smatrate da se u ovom članku krši Kodeks novinara, prijavite našem
Ombudsmanu.
)){kind=small}
