Pi­še: mr Sla­vi­ca Šće­kić


Svje­dok u kri­vič­nom po­stup­ku je fi­zič­ko li­ce ko­je mo­že da­ti oba­vje­šte­nje o kri­vič­nom dje­lu i po­či­ni­o­ci­ma. Svje­do­če­nje je gra­đan­ska du­žnost. Svje­do­kom se ne po­sta­je svo­jom od­lu­kom, već okol­no­sti­ma u ko­ji­ma se od­re­đe­no fi­zič­ko li­ce neo­če­ki­va­no na­šlo. Du­žnost svje­do­ka je da go­vo­ri isti­nu, kao i da svo­jim is­ka­zom po­mog­ne u ra­svje­tlja­va­nju kri­vič­nog dje­la.
Strah od od­ma­zde je­dan je od naj­ve­ćih raz­lo­ga što po­je­di­ni svje­do­ci uop­šte ne že­le i ne­će da svje­do­če ili da go­vo­re isti­nu na glav­nom pre­tre­su. Ra­di se o stra­hu da će svo­jim is­ka­zom, da­tim na glav­nom pre­tre­su, svje­dok ži­vot­no ugro­zi­ti se­be ili ži­vot čla­no­va svo­je po­ro­di­ce. Strah od svje­do­če­nja ima ka­ko svje­dok oče­vi­dac ta­ko i svje­dok po ču­ve­nju. Taj strah je na­ro­či­to iz­ra­žen kod kri­vič­nih dje­la iz obla­sti or­ga­ni­zo­va­nog kri­mi­na­la i vi­so­ke ko­rup­ci­je. Ve­ći­na mo­jih po­zna­ni­ka sma­tra da je taj strah oprav­dan i ra­zu­mljiv, te da se tre­ba ču­va­ti ne­vo­lja u ovom mut­nom vre­me­nu, u ko­jem iza sva­kog ćo­ška vre­ba ci­jev ‘’he­kle­ra ili auto­mat­ske pu­ške’’ iza ko­je sto­je do­bro ob­u­če­ni i pla­će­ni pri­pad­ni­ci kri­mi­nal­nih or­ga­ni­za­ci­ja. Sma­tram da je strah od mo­gu­će na­sil­ne smr­ti ra­zu­mljiv, ali ne i da je oprav­dan.
Do­bra sta­ra po­slo­vi­ca ka­že: ‘’Boj se ov­na, boj se g...a, ži­vot pro­đe u stra­hu’’. Vri­je­me pro­ve­de­no u stra­hu od mo­gu­ćeg na­sil­nog od­u­zi­ma­nja ži­vo­ta vi­še je pa­kao ne­go ži­vot! Šta će svje­dok oda­bra­ti, pa­kao ili ži­vot, sam od­lu­ču­je, i na tu od­lu­ku ne­ma pra­vo ni­ko da uti­če, bez ob­zi­ra na to ko­li­ko je ta od­lu­ka is­prav­na ili to ni­je.
Kad god se na­đem u ulo­zi svje­do­ka, uvi­jek oda­be­rem ži­vot, isti­nu, prav­du i pra­ved­nost. Za­to i sma­tram da umje­sto stra­ha za sop­stve­ni ži­vot i za ži­vot čla­no­va svo­je po­ro­di­ce, svje­dok tre­ba da sli­je­di hu­ma­ni­ju i ča­sni­ju stra­nu svo­je lič­no­sti, te da go­vo­ri isti­nu na su­du i da ta­ko do­pri­ne­se ra­svje­tlja­va­nju zlo­či­na, što je u in­te­re­su prav­de, pra­ved­no­sti, kao i funk­ci­o­ni­sa­nja prav­ne dr­ža­ve i vla­da­vi­ne pra­va.
Da­kle, bez stra­ha od po­sle­di­ca, svje­dok tre­ba da iz­ne­se na su­du sve što mu je po­zna­to o zlo­či­nu, bez ob­zi­ra na si­tu­a­ci­ju što ta­kav is­kaz da­je pred okri­vlje­ni­ma, ko­ji se na­la­ze iza nje­go­vih le­đa dok pri­ča o okol­no­sti­ma ve­za­nim za kon­kret­no kri­vič­no dje­lo i po­či­ni­o­ce.
Onaj ko go­vo­ri isti­nu i po­ma­že prav­di i pra­ved­no­sti ne­ma če­ga da se pla­ši, jer bo­gi­nja Ju­sti­ci­ja je na nje­go­voj stra­ni. Ako ka­že sve što zna o okol­no­sti­ma ve­za­nim za kon­kre­tan zlo­čin, svje­dok će mo­ći mir­no da spa­va, jer će mu to omo­gu­ći­ti nje­go­va sa­vjest.
Uko­li­ko to­kom kri­vič­nog po­stup­ka svje­dok mi­je­nja is­ka­ze, on­da se to mo­že tu­ma­či­ti i kao pre­ćut­ki­va­nje isti­ne. Pre­ćut­ki­va­nje isti­ne, kao i da­va­nje la­žnog is­ka­za je kri­vič­no dje­lo, pa svje­dok i to tre­ba da ima u vi­du dok da­je is­kaz.