Skupština bi danas trebalo da raspravlja o Predlogu zakona o visini stope zatezne kamate, kojim bi se ona povećala za jedan procenat, odnosno sa sedam na osam odsto. Zatezna kamata je kamata koja se plaća ako dužnik kasni sa namirenjem novčane obaveze, a određuje se na polugodišnjem nivou.
Predlagač izmjena je Vlada, odnosno resorno Ministarstvo finansija. U obrazloženju su naveli da su zakonske odredbe o visini stope zatezne kamate propisane u skladu sa direktivom 2000/35/EZ o sprečavanju kašnjenja u plaćanju trgovinskih transakcija, koja je bila na snazi 2009. godine, kada je i donesen zakon.
– Odredbama ove direktive bilo je predviđeno da nivo kamate za kašnjenje u plaćanju koju dužnik treba da plaća je zbir kamatne stope koju primjenjuje Evropska centralna banka na svoje najskorije osnovne poslove refinansiranja sprovedene prije prvog kalendarskog dana polugodišta plus najmanje sedam odsto (marža) ako ugovorom nije drugačije određeno. Za državu članicu koja ne učestvuje u trećoj fazi ekonomske i monetarne unije, zakonom propisana kamata odgovara kamati koju određuje nacionalna centralna banka. U oba slučaja, zakonom propisana kamata je ona koja je na snazi prvog kalendarskog dana u datom polugodištu od narednih šest mjeseci – piše u pojašnjenju.
Ova direktiva je u međuvremenu zamijenjena drugom 2011/7/EU, čijim je članom 2 propisano da zakonska kamata na zakašnjelo plaćanje znači jednostavna kamata na zakašnjelo plaćanje po stopi koja je jednaka zbiru referentne stope i najmanje osam procentnih poena.
– Radi usaglašavanja važećeg Zakona o visini stope zatezne kamate sa direktivom 2011/7/EU u borbi protiv kašnjenja u plaćanju u komercijalnim transakcijama, ovim zakonom se predlaže izmjena važećeg zakona na način da stopa zakonske zatezne kamate bude utvrđena u visini koju utvrđuje Evropska centralna banka za glavne operacije refinansiranja uvećana za osam procentnih poena, umjesto za sedam koliko je do sada bilo propisano – piše u obrazloženju akta koji će u Skupštini braniti ministar finansija Darko Radunović.
Ova izmjena zakona, kako piše u obrazloženju, dodatno će koštati budžet države. Razlog su sudski sporovi po osnovu radnih odnosa.
– Shodno informaciji o sudskim postupcima u kojima postupa zaštitnik imovinsko-pravnih interesa zbog izgubljenih sporova po osnovu radnih odnosa u periodu od 1. novembra do 31. decembra prošle godine vrijednost ovih sporova iznosila je oko 11,6 miliona eura. Navedeno znači da se primjenom prosječne visine stope zatezne kamate od 11,2 odsto, koja je dobijena na osnovu izvještaja DRI, troškovi koji se odnose na zateznu kamatu iznose oko 1,3 miliona eura. Povećanjem visine stope zatezne kamate od jedan odsto, povećanje troškova po osnovu zatezne kamate za radne sporove za 2017. godinu bi iznosilo 115 hiljada eura. S tim u vezi, ukupni troškovi po osnovu zatezne kamate uz primjenu stope od osam odsto bi iznosili 1,315 miliona – piše u obrazloženju zakona koji će se naći na dnevnom redu Skupštine koja počinje danas.
Zatezna kamata se dakle obračunava i plaća kada se na vrijeme ne izvršavaju sudske presude. Toga je na nivou države bilo i previše poslednjih godina. Od 2012. do 2017. godine iz budžeta je po osnovu pravosnažnih i sudskih odluka isplaćeno više od 110 miliona eura. Od ukupno prinudno naplaćenih potraživanja od 110 miliona, oko 54 odsto iznosa odnosi se na glavnicu, dok se oko 46 odsto odnosi na obračunatu zateznu kamatnu stopu zbog neblagovremene isplate i na troškove sudskog postupka. Na to su nedavno ukazale Demokrate, navodeći da je napravljena šteta po budžet od 50 miliona koje su tužiocima isplaćene na ime kamate i sudskih troškova.
D.M.