Pješadijski major Ljubomir Uzun – Mirković u knjizi „U sviti Knjaza Mihaila“, dalje saopštava:

„Kad smo već svi stali po gornjem redu, sultan promrmlja kroz zube 5–6 riječi velikom veziru i ne gledajući u njega. Sad veliki vezir, onako pognut, poče govoriti francuski, sebi u njedra, čitavu besjedu, koja se jedva čula: Kako se raduje njegov uzvišeni suveren Njegovo Veličanstvo premilostivi sultan, što vidi u svojoj prestonici Njegovu prejasnu Svetlost srpskoga Knjaza Mihaila i njegove velikodostojnike, kako ga pozdravlja dobrodošlicom i želi, da bude Knjazu prijatno bavljenje u Stanbolu, i da ponese sobom lijepe uspomene kada pođe u Srbiju itd.

Marinović, malo nagluv, istegao vrat u naprijed, da čuje šta govori veliki vezir, te da zahvali u ime sviju nas na premilostivom prijemu i željama Njegovoga Veličanstva sultana, i to je učinio kako je veliki vezir govoriti prestao.

Za sve to vrijeme sultan je gledao samo Knjaza i mjerio ga očima od glave do pete i od pete do glave, i okretao palac oko palca.

Kada je govor završen, Knjaz se poklonio, okrenuo vratima i poslije 2–3 koraka stao, obrnut sultanu i poklonio se, i to je isto učinio po treći put kod vrata. Za njim su to isto učinili Marinović, Crnobarac, Blaznavac i Žabarac, a mi ostali išli smo porebarke u nazad vratima, pognuti sultanu, i u tom odstupanju gurkali se i gotovo poluglasno smijali.

Ponosno i gospodsko držanje Knjaževo dejstvovalo je vrlo jako na sultana, velikog vezira i na sve, s kojima je dolazio u dodir. Sudeći po neprestanom gledanju sultanovom u Knjaza, po poniznom i uslužnom ponašanju Ali-paše i Fuad-paše, prema Knjazu, izgledalo je, da oni u sebi misle i u duši osjećaju: „Ta ovo nije vazal, ovo je tek pravi Gospodar!“ – Njegova veličanstvena pojava, gospodsko kretanje, oštar, slobodan prodirući pogled, jasan, odsječan i kratak govor, sve je to izazvalo divljenje i priznanje. Knjaz je izgledao kao gospodar situacije, i veliki vezir Ali-paša kao i ministar spoljašnjih poslova Fuad-paša ponosili su se, što su primili u Carigrad ponositog i viteškog Knjaza srpskog, mada ih je to skupo stajalo, jer su Knjazu ustupili srpske gradove.“

Nakon arza (svečane audijencije kod Sultana) Kneza Mihaila su sa pratnjom primili, takođe u carskoj palati (sprat niže), Veliki vezir Ali-paša i ministar inostranih poslova Fuad-paša. Na izlazu iz carske palate Kneza su pozdravili okupljeni Srbi koji su se nalazili u Carigradu. Zatim se Knez sa pratnjom odvezao carskim kolima (okružen gardistima na konjima) u palatu kod Bešik-taša (Besiktas), gdje su ga pozdravili izaslanici poslanstva svih garantnih sila potpisnica Pariskog ugovora o miru iz 1856. godine (Rusije, Austrije, Engleske, Francuske, Italije i Pruske).

Nakon prijema u sultanovoj rezidenciji, na samoj obali Bosfora, i prijema u palati kod Bešik-taša, knez i pratnja su smješteni u raskošnu palatu Mašlak (Maslak). Dok boravi u Carigradu, knezu je domaćin pridodao na službu pukovnika Hafiz beja, kao ordonansa.

Naredna dva dana knez je imao veoma bogat i naporan program. Prvo je 22. marta (drugog dana boravka u Carigradu) učinio posjetu Velikoj Porti (u staroj zgradi na azijskoj strani Bosfora), gdje su mu bili predstavljeni svi velikodostojnici turske carevine. Duž puta kojim se knez vraćao od Visoke Porte, preko mosta na Zlatnom Rogu, pa sve do palate u kojoj je odsio, pozdravljala ga je masa svijeta. Čak i stare Turke raspoložio je knežev pogled i pozdrav, i oni su ruku dizali do prsiju i glave svoje, što znači kod njih: „Dižem te sa zemlje, mećem na srce i uzdižem više moje glave!“. Istog dana knez je posjetio i sve poslanike garantnih sila.

Trećeg dana boravka u prestonici Otomanskog carstva Knez Mihaila su pohodili sultanovi ministri, počev od Velikog vezira, svaki ponaosob. Dolazili su paradno obučeni, na kolima, u pratnji 10 do 12 konjanika. Istog dana knezu su vratili posjetu poslanici garantnih sila.

Priredio: Miladin Veljković

(NASTAVIĆE SE)

---