Prvi teniski klub osnovan je pri italijanskom poslanstvu 1906. godine, a njegovi članovi su bili diplomate i mlađi viđeniji građani. Zahvaljujući velikom broju teniskih igrališta, teniski sport je postao vrlo popularan, tako da u to vrijeme tenis postaje vodeći sport po masovnosti na Cetinju.

Plivanje, veslanje i ribolov su aktivnosti sa vrlo dugom tradicijom u Crnoj Gori, posebno na Skadarskom jezeru i primorskim mjestima. Ove prve vještine na vodi ne bi se mogle prihvatiti kao sportske u današnjem smislu. Ipak, one su sigurno začeci modernih sportova. Na moru su, u ljetnjim mjesecima, najčešće za opkladu, sprovođenje trke jedrenjaka, gdje je cilj bio da se sa udaljenog mjesta na pučini što prije dovesla do obale. Trke su se odvijale na običnim mornarskim čamcima, sa tačno određenim brojem veslača (četiri ili šest). Organizovane su trke i na preplivavanju Bokokotorskog zaliva, kao i u ronjenju. Slične aktivnosti sprovodila je omladina i na Skadarskom jezeru, na kome se ipak, daleko veća pažnja posvećivala ribolovu, kao jednoj od najvažnijih privrednih grana tog dijela stanovništva.

Sve ove aktivnosti poprimile su svečani karakter, posebno na primorju, a odvijale su se najčešće za vrijeme crkvenih praznika, kada je veliki dio stanovništva uzimao učešća u tim nadmetanjima. Pored veslanja i preplivavanja određenih dionica, na tim svetkovinama, takmičenja su se održavala i u streljaštvu, potezanju konopa, penjanju uz jarbol itd. Svi ovi oblici takmičenja bili su vrlo popularni, pa su se neki od njih zadržali i do današnjih dana.

Golf je počeo da se igra sa izgradnjom prvog igrališta na Cetinju (1906). Tada dolazi i do osnivanja i golf kluba, i to pod pokroviteljstvom knjeginje Milene, koja je na svečanom otvaranju golf terena odigrala prvu igru. Ovaj sport ostao je privilegija malog broja ljudi, koji su se njime samo povremeno bavili. To su bili uglavnom diplomate i članovi dvora.

Fudbal se pojavio početkom dvadesetog vijeka, kada je na Cetinju, kao i u Kotoru donesena prva fudbalska lopta. Radnici su 20. juna 1913. godine osnovali prvi fudbalski klub u Crnoj Gori, i to pod nazivom „Radnički šport klub Lovćen – Cetinje“. Poznato je da su osnivači kluba bili: Luka i Milo Milunović, Aleksa Markuš, Kosto Ćufka, Momir Glamazić, Blažo Gvozdenović, Mijat Bastać, Mihailo Dragović, Radovan Dožić, Lazar Zlatičanin, Jevto Jauković, Vojislav Pekić, Arso Pešukić, Marko Cvjetković, Đuro Spasić, Dušan Popović i Đuro Piletić. Za prvog predsjednika i kapitena RŠK „Lovćen“ izabran je Luka Milunović. Prvi klupski susret odigran je brzo nakon osnivanja i to između prvog i drugog tima „Lovćena“, pri čemu je druga postava nastupila pod nazivom „Cetinje“. Već naredne godine fudbaleri ovog kluba odigrali su i prvu zvaničnu utakmicu sa fudbalerima francuskog artiljerijskog odreda. Tada „Lovćen“ dobija i prve gradske rivale, i to ekipe „Njegoš“ i „Bogoslovija“, tako da je već 1914. godine na Cetinju bio niz fudbalskih susreta.

Ipak, najvažniji sportski događaj na Cetinju 1914. godine je organizacija prve Sportske olimpijade, na kojoj je nastupilo pet fudbalskih timova iz Crne Gore, Austro-Ugarske i Albanije, a prvo mjesto uzela je ekipa „Lovćena“, i tako osvojila i prvi trofej u svojoj bogatoj riznici.

U Kotoru su učenici gimnazije i nautičke škole osnovali svoje prve fudbalske sekcije, koje su međusobno imale niz susreta. Utakmice su često igrali i sa pitomcima austrijske vojne škole, koja je tada bila stacionirana u Kotoru.

Do Prvog svjetskog rata, u ostalim gradovima Crne Gore, fudbal se nije igrao, i pored postojanja određenih inicijativa. Već početkom rata dolazi do potpune obustave rada u RŠK „Lovćen“, pri čemu brojni fudbaleri ovog, kao i ostalih ekipa, odlaze u crnogorske ratne jedinice, u odbranu slobode svoje zemlje.

Na kraju nužno je naglasiti, da su pomenuti moderni sportovi ipak bili privilegija samo dijela crnogorskog stanovništva, prije svega imućnih građana, i to diplomata i članova crnogorskog dvora. Za razliku od ovih narodni sportovi i nadmetanja, u najvećem obimu, bili su jedine tjelesne sportske aktivnosti kojima se bavila crnogorska omladina.

PIŠE: Prof. dr Veselin Jovović

(KRAJ)

---