U pred­ve­čer­je ve­li­kog pra­zni­ka Us­pe­nja pre­sve­te Bo­go­ro­di­ce - Go­spo­đin­da­na, sve­ča­no je prek­si­noć bi­lo u por­ti ma­na­sti­ra Sa­vi­na, či­ja je to i hra­mov­na sla­va.
Na sve­tu li­tur­gi­ju oku­plja se mno­štvo na­ro­da, vjer­ni­ka iz Her­ceg No­vog i ci­je­le Bo­ke, a po­seb­na čast i ra­dost da su na­ro­dom i sve­šte­ni­ci­ma bi­li Slo­bo­dan Ba­jić, kon­zul re­pu­bli­ke Sr­bi­je u Her­ceg No­vom i pje­snik Goj­ko Đo­go. Tu su bi­la i dje­ca sa Ko­so­va i Me­to­hi­je ko­ju u Iga­lo do­vo­di NVO „Slo­žno u ne­vo­lji” iz Ni­ša. Or­ga­ni­za­to­ri ,,Tr­ga od ći­ri­li­ce” su ovog pu­ta ter­min ustu­pi­li SPKD „Pro­svje­ta” Her­ceg No­vi, da po­vo­dom pra­zni­ka, u sa­rad­nju sa Ko­lom srp­skih se­sta­ra, pri­re­di du­hov­nu aka­de­mi­ju. Sla­vlje je do­pu­nje­no na­stu­pi­ma cr­kve­nih ho­ro­va „Sve­ti Sa­va” iz Her­ceg No­vog i „Ro­žde­stvo” iz Bi­je­le, kao i broj­nih pje­va­ča ozbilj­ne mu­zi­ke.
Ve­če je be­sje­dom otvo­rio mo­nah Ma­ka­ri­je pod­sje­tiv­ši na ve­li­či­nu i zna­čaj ma­na­sti­ra Sa­vi­na kroz vi­še­vje­kov­nu isto­ri­ju. Be­sje­du na te­mu ,,O hra­mo­vi­ma i po­sve­će­no­sti kul­tu Pre­sve­te Bo­go­ro­di­ce u Bo­ki Ko­tor­skoj” odr­ža­la je isto­ri­čar umjet­no­sti i et­no­log Lu­ci­ja Đu­ra­ško­vić iz Bu­dve. Ona je na­gla­si­la da ono što u naj­ve­ćoj mje­ri uti­če na for­mi­ra­nje kul­ta od­re­đe­nog hri­šćan­skog sve­ti­te­lja je­su ču­do­tvor­ne mo­šti, ču­do­tvor­ne iko­ne, kr­sna sla­va i broj­nost is­to­po­sve­će­nih hra­mo­va.
- Mo­šti sve­ti­te­lja su jed­na od naj­ve­ćih sve­ti­nja. Na mje­sti­ma stra­da­nja hri­šćan­skih mu­če­ni­ka če­sto su po­di­za­ne cr­kve i ma­na­sti­ri, a u sva­kom pra­vo­slav­nom hra­mu oba­ve­zno sto­ji an­ti­mins, tka­ni­na u ko­joj se na­la­zi dio mo­šti­ju sve­ti­te­lja. Po­što­va­nje Bo­go­ro­di­ce je jed­na od bit­nih ozna­ka hri­šćan­ske po­bo­žno­sti. Nje­no maj­čin­stvo i nje­na „po­srd­nič­ka” funk­ci­ja iz­me­đu pa­log, ogr­je­ho­vlje­nog čo­vje­ka i sa­vr­še­nog ne­be­skog oca uslo­vi­li su nje­no broj­no ilu­stro­va­nje već u ra­nom hri­šćan­stvu. Na iko­na­ma, u sli­kar­skim dje­li­ma, skulp­tu­ri i po­e­zi­ji, hri­šćan­ska umjet­nost se tru­di­la da na raz­ne na­či­ne, iz­ra­zi svu ve­li­či­nu i lje­po­tu Maj­ke Bož­je. Da­le­ko je naj­vi­še ču­do­tvor­nih iko­na sa nje­nim li­kom. Sa­mo u Ru­si­ji ih je pre­ko 300 - re­kla je Đu­ra­ško­vić.
Na­gla­ša­va da je kult Bo­go­ro­di­ce u Cr­noj Go­ri raz­vi­jan i zbog broj­nih hra­mo­va po­sve­će­nih njoj po­seb­no na pri­mor­ju. Pod nje­nim pa­tro­na­tom bi­li su i za­seb­ni ur­ba­ni cen­tri kao na pri­mjer Bu­dva ili Ce­ti­nje, a i ci­je­le obla­sti, kao Bo­ko­ko­tor­ski za­liv ili pro­stor Ska­dar­skog je­ze­ra. Bo­ka obi­lu­je hra­mo­vi­ma po­sve­će­nim Maj­ci Bož­joj iz­gra­đe­nom još od pe­ri­o­da ra­nog hri­šćan­stva, pre­ko Sred­njeg vi­je­ka pa do no­vih vre­me­na hri­šćan­ske isto­ri­je, ne­za­vi­sno od to­ga da li je ri­ječ o ka­to­lič­koj ili pra­vo­slav­noj vje­ro­i­spo­vje­sti.
-Bo­ka je svje­do­čan­stvo o vje­kov­nom je­din­stvu i od­re­đe­noj vjer­skoj to­le­ran­ci­ji me­đu nje­nim sta­nov­ni­štvom, po­seb­no ka­da je ri­ječ o za­jed­nič­kom uz­di­za­nju i sla­vlje­nju Pre­sve­te Bo­go­ro­di­ce. Ovo po­tvr­đu­je i či­nje­ni­ca da su hra­mo­vi po­sve­će­ni Bo­go­ro­di­ci upra­vo po­di­za­ni na stra­te­ški va­žnim tač­ka­ma u Bo­ki -re­kla je Đu­ra­ško­vić.
Z.ŠA­KO­TIĆ


Tekstovi o Bogorodici

Pro­gram je obo­ga­ćen pri­god­nim tek­sto­vi­ma o Bo­go­ro­di­ci o ma­na­sti­ru Sa­vi­na ko­je su či­ta­le knji­žev­ni­ca Oli­ve­ra Do­kle­stić i pjed­sni­ki­nja Bran­ka Der­nda čla­ni­ce „Pro­svje­te” ko­je su i or­ga­ni­za­to­ri ove ve­če­ri. Na kra­ju ve­če­ri u por­ti ma­na­sti­ra Sa­vi­na odr­ža­na je i tra­di­ci­na­la za­vjet­na ve­če­ra mje­šta­na se­la Kru­še­vi­ce ko­ja se odr­ža­va re­dov­no uoči Go­spo­đin­da­na.