Porta Crkce Svetog Spasa na Toploj, u Herceg Novom, bila je mjesto okupljanja svih zainteresovanih da čuju više o Svetoj braći iz Soluna, Ćirilu i Metodiju. Povod za održavanje večeri je obilježavanje jubileja - 1.190. godišnjice rođenja Svetog Ćirila, a dvosatni program održan je u sklopu manifestacije Trg od ćirilice. O Sv. Ćirilu i Metodiju, koji su Slovenima donijeli pismenosti, govorili su ruski sveštenik protojerej-stavrofor Sergej Gutkov, profesor Kuzbanske bogoslovije u Novokuznjecu i profesor dr Zorica Nikitović sa Univeziteta u Banja Luci.
Gutkov je govorio na temu „Poštovanje Svete braće Kirila i Metodija u Ruskoj crkvi”, ističući da su upravo njihova djela, u nedostatku drugih istorijskih izvora, često jedina autentična svjedočanstva o zbivanjima kod Slavena tog vremena. Gutkov ističe i da je djelanje Sv. Ćirila i Metodija više nego duboko ušlo u rusku dušu i tradiciju, o čemu govori i njihovo često prikazivanje na freskama, kao i brojnim starim knjigama koje se danas čuvaju u biblioteci u Kremlju. Njihovo žitije, dodaje Gutkov, napisano je veoma rano, pa tako imamo rukopise iz 11, po nekima iz 13. vijeka posvećene njima. Gutkov je podjsetio i da se Sv. Ćirilo i Metodije proslavljaju u Rusiji 24. maja, kao crkveni i državni praznik, i to duže od 150 godina, izuzimajući sovjetski period. Prikazana su i dva dokumetartna filma o životu svetaca iz produkcije Ruske pravoslavne crkve.
Prof. dr Zorica Nikitović govorila je na temu „Sveti Ćirilo i Metodije i Sveti Sava - prvoučitelji i prvoprosvjetitelji slovenski”.
- Život Sv. Ćirila i Metodija, kao i život Sv. Save protekli su u podvigu njihove svecijele predanosti Bogu. Posredstvom ravnoapostola, braće Ćirila i Metodija, Sloveni su iz kulture utemeljene na usmenom predanju ušli u kulturu utemeljenu na pismenosti – rekla je dr Nikitović, podsjećajući da je borba braće iz Soluna da se opismene Sloveni imala brojne prepreke, a koje su uspjeli da savladaju. Njihovim pregalaštvom slovenski jezik postao je četvrti jezik hrišćanske kulture. Istakla je i da je jako raduje što vidi da je na glasniku hercegnovskih opština Sveti Sava prikazan uz Sv. Ćirila i Metodija, iako je još uvijek uobičajeno da se Sv. Sava svrstava u reformatorsko okruženje prosvjetitelja 19. vijeka Dositeja Obradovića i Vuka Karadžića. Po njoj, Sv. Sava tu ne pripada, jer on je svetac. Sv. Sava bi bez Hrista, dodaje ona, zauvijek ostao Rastko Nemanjić i nikada ne bi postao sveta i besmrtna savjest srpskog roda. Posebno se osvrnula na još jedan važan jubilej - 800 godina samostalnosti Srpske crkve i isto toliko godina Zakonopravila ili Krmčije, monumetalnog slovenskog spomenika crkvenog i građanskog prava na osnovu kojeg je Srpska crkva dobila samostalnost. No, upozorava dr Nikitović, iako je proteklo toliko vremena književni opus Sv. Save, nažalost još uvijek nije sagledan u punoći.
- Književni korpus Sv. Ćirila i Metodija i Sv. Save iscjeliteljski nam je neophodan u pokušaju da od „dekomponovanih duhovnih žarišta vlastitog nacionalnog nasleđa, lik svetitelja ponovo u sebi rekonstruišemo, da se iz ovog najnovijeg doba masovnog idolopoklonstva vratimo svome osvetosavljenom identitetu. I na kraju, ove velikane slovenske kulture, u konačnici svetitelje i prosvjetitelje, Sv. Ćirila i Metodija i Sv. Savu treba odvojiti od drugih znamenitih naučnika i prvaka kulturne istorije pojedinačnih naciona, zato što su oni i svojom ličnošću, i podvigom i specijalnim životom svojim, izašli iz jedne ne samo drugačije nazovimo je paradigme, pravoslavne i pravovjerne, već su svojim životnim podvigom u potpunosti tvorili i svjedočili život koji je po Bogu, u Bogu - zaključila je Nikitović. Z. Šakotić
Njegošu u čast
Večeras na Belavisti od 21 čas na programu Trga od ćirilice počinje program „U čast pjesnika Petra Petrovića Njegoša”. U prvom dijelu biće predsatvljena nova knjiga „Gorski vijenac - Bokeljsko izdanje”. O knjizi govore protojerej- stavrofor Gojko Perović, rektor Cetinjske bogoslovije, priređivač knjige književnik Nikola Malović i Želidrag Nikčević, književni kritičar. Odlomke iz „Gorskog vijenca” govoriće glumac Gojko Burzanović. U drugom dijelu večeri na temu „Petar Drugi Petrović Njegoš u srpskoj kritičkoj misli 20. vijeka” govori dr Snežana Adamović, profesor iz Valjeva. Stihove u čas Njegošu kazuje pjesnik Slobodan Vučinić.
)){kind=small}
