-„Spomenica ujediniteljima 1918-2018” nova je publikacija istoričara Vukića Ilinčića, koju je nedavno objavio Institut za srpsku kulturu Nikšić, a predstavljena je u Društvu crnogorsko-ruskog prijateljstva „Sv. Đorđe”. Ilinčić, koji se inače bavi istorijom Crne Gore prve polovine 20. vijeka, publikacijom je dao prilog velikom istorijskom događaju od prije jednog vijeka, koji je, posebno u minuloj godini, na našim prostorima izazvao veliku polemiku, ponajviše osporavanja i negiranja.
– Publikacija je posvećena ujediniteljima iz 1918. godine, našim precima. Po obimu mala, ali po broju saopštenih činjenica izuzetno je značajna jer je Ilinčić u ovoj publikaciji sažeo sve one najbitnije činjenice koje se odnose na veliki događaj o kome već 100 godina istoričari, publicisti i pisci raspravljaju. U tom periodu o pomenutom događaju nastalo je „more” literature na koju se Ilinčić oslanja, kazao je na promociji u Nikšiću dr Budimir Aleksić predsjednik Instituta za srpsku kulturu.
Knjiga je strukturirana u nekoliko poglavlja, a u svakom Iličić saopštava najvažnije činjenice. U uvodnoj raspravi, istakao je dr Aleksić, autor se bavi onim što je prethodilo ujedinjenju i Podgoričkoj skupštini, njenom značaju, posljedicama, radu i odlukama, ali i legalitetom i legitimitetom. Ilinčić, smatra Aleksić, u publikaciji činjenično ukazuje da je Ustav Knjaževine Crne Gore iz 1905. godine, na koji se pozivaju „crnogorski separatisti” kada govore o nelegitimnosti Podgoričke skupštine, suspendovao kralj Nikola Petrović svojim odlaskom iz zemlje, ne ovlastivši prestolonasljednika. Nakon toga ni Kraljevina Crna Gora nije imala svoj Ustav. Autor u publikaciji, između ostalog, pravi analogiju i sa AVNOJ-em, jer, kako je Aleksić kazao, upravo oni koji osporavaju Podgoričku skupštinu, AVNOJ i njegove odluke smatraju svetinjom. Kao važan segment „Spomenice” Aleksić je naveo dokumenta, poput odluka sa Podgoričke skupštine, te spiska poslanika. U publikaciji je i izvještaj Međunarodne komisije o odlukama Podgoričke skupštine, koji je 1919. godine potpisao general Franše D`Epere predsjednik Internacionalne komisije, zatim određeni broj pozdravnih telegrama Podgoričkoj skupštini, te i fotografije učesnika tog događaja. Prije jednog vijeka, istakao je Marko Kovačević, ispunjen je istorijski cilj i san naših predaka da se ujedine. Međutim, poslednjih desetak godina, kazao je on, u Crnoj Gori je na snazi propaganda čiji je cilj predstavljanje jednog istorijskog čina kroz pogrešan kontekst, ali i pritiscima.
– Njima je potrebno i da se građani Crne Gore i Srbije razdvoje na svaki način, da se Crna Gora izdvoji iz svog prirodnog civilizacijskog kruga i izmjesti u neki drugi i da narod koji ovdje živi više ne bude srpski narod već nova nacija koja se sada zove crnogorska, koja će biti ne samo izdvojena iz srpskog nacionalnog korpusa već i suprotstavljena svemu onome što taj nacionalni korpus predstavlja, rekao je između ostalog Kovačević. Medijator promocije u Društvu „Sv. Đorđe” bila je Nikolina Babović, pjesmu akademika Matije Bećkovića o Marku Dakoviću pročitala je Sanja Pavićević, a Luka Spasojević telegram podrške Podgoričkoj skupštini koji je ispred nikšićke omladine uputio pravnik Đorđe Mijušković. B.B.

---