-Autor: Mi­ljen­ko Jer­go­vić

T
e­ško bo­le­sni­ci­ma ko­ji bo­lu­ju od ri­jet­kih bo­le­sti i vjer­ni­ci­ma ko­ji vje­ru­ju u ri­jet­ke kul­to­ve. Pr­vi će umi­ra­ti jer im ne­će bi­ti li­je­ka, a dru­gi­ma će vje­ra bi­ti za­bra­nje­na čim vla­dar osje­ti po­tre­bu da se udvo­ri ve­ćin­skom kul­tu ili da se po­sta­vi na nje­go­vo če­lo. Ta­ko je, evo, či­ta­mo ovih da­na, Vla­di­mir Vla­di­mi­ro­vič Pu­tin za­bra­nio Je­ho­vi­ne svje­do­ke, to jest sta­vio ih je u isti red eks­tre­mi­stič­ko-te­ro­ri­stič­kih po­ja­va s Al Ka­i­dom i Islam­skom dr­ža­vom. Da­kle, od ovo­ga pro­lje­ća, pre­ma od­lu­ci ta­mo­šnjeg Mi­ni­star­stva pra­vo­su­đa, u Ru­si­ji ne­ma raz­li­ke je­si li Je­ho­vin svje­dok – ili je­ho­vac, ka­ko se po­ne­gdje s oma­lo­va­ža­va­njem go­vo­ri – ili si rad da se opa­šeš eks­plo­zi­vom i raz­ne­seš se u pre­pu­nom mo­skov­skom me­trou. Na­čel­no go­vo­re­ći, isto je ako se po­va­zdan mo­liš Bo­gu, od­bi­jaš oruž­je i slu­že­nje voj­ske, otadž­bin­ske kul­to­ve, lju­blje­nje na­ci­o­nal­nog gr­ba i za­sta­ve, i ako u Bož­je ime pa­liš, ko­lješ i sa­ti­reš. Shod­no to­me, u Pu­ti­no­voj bi Ru­si­ji usko­ro mo­glo bi­ti dru­štve­no pro­bi­tač­ni­je i pri­hva­tlji­vi­je bi­ti ubi­ca u ime kon­ku­rent­skog kul­ta ne­go vjer­nik ma­njin­skog vje­ro­va­nja. I to onog vje­ro­va­nja ko­je pro­pi­su­je to­tal­nu pa­siv­nost u od­no­su na dr­žav­ne vla­sti, obi­ča­je i pro­pi­se.
Ali na­rav­no, Pu­tin vi­še ni­je ni­ka­kav iz­u­ze­tak, ni­ti ga ima smi­sla pred­sta­vlja­ti kao pla­ne­tar­nu i evrop­sku ba­ba­ro­gu. Isto je, ako ne i mno­go go­re, sta­nje u Er­do­ga­no­voj Tur­skoj, gdje vi­še­mi­li­on­ska ala­vit­ska za­jed­ni­ca – ala­vi­ti su mu­sli­ma­ni, či­ji je kult naj­bli­ži ono­me ši­it­skom – ne­ma pra­va na jav­no po­sto­ja­nje i is­po­vi­je­da­nje svo­je vje­re, a mno­go je go­re u “oslo­bo­đe­nim” ze­mlja­ma Bli­sko­ga i Sred­njeg is­to­ka, naj­pri­je u Ira­ku, gdje se zbog kri­ve vje­re i ma­njin­skog kul­ta gu­bi gla­va. O Sa­u­dij­skoj Ara­bi­ji, pak, da i ne go­vo­ri­mo. U toj naj­va­žni­joj ame­rič­koj sa­ve­zni­ci me­đu mu­sli­man­skim svi­je­tom smrt­nom ka­znom je za­pri­je­će­no sva­ko vje­ro­va­nje, osim ono­ga vla­da­ju­ćeg, se­la­fij­sko-su­nit­skog isla­ma. Ta­mo je, kao i u ve­ćem di­je­lu mu­sli­man­skog svi­je­ta, kri­vo­vjer­je rav­no sra­mo­ti, a sra­mo­ta je rav­na zlo­či­nu.
Ta­ko to ta­mo je­ste, i vri­je­di zbog isti­ne na­gla­si­ti da je ta­ko, ali sta­nje vjer­skih, ljud­skih i ma­njin­skih pra­va u tom di­je­lu svi­je­ta je, ipak, za nas mar­gi­nal­na stvar. Kao što, s dru­ge stra­ne, ono što se zbi­va u Ru­si­ji i Tur­skoj ni­je mar­gi­nal­na stvar. Te dvi­je ze­mlje dio su Evro­pe. Osim što joj pri­pa­da­ju u kul­tur­nom i ci­vi­li­za­cij­skom smi­slu – i to u cje­li­ni, od Stam­bo­la do gra­ni­ce sa Si­ri­jom, od biv­šeg Le­njin­gra­da sve do Vla­di­vo­sto­ka – Ru­si­ja i Tur­ska uci­je­plje­ne su u Evro­pu ta­ko da po­li­tič­ke okol­no­sti i pri­li­ke u Mo­skvi ili Ca­ri­gra­du i te ka­ko uti­ču na okol­no­sti i pri­li­ke u Pa­ri­zu, Ber­li­nu i Bri­se­lu. Su­štin­ski, Ru­si­ja i Tur­ska ni­su ni­su ni­šta ma­nje Evro­pa ne­go Ve­li­ka Bri­ta­ni­ja. Na­kon Breg­zi­ta mo­žda su i ma­lo vi­še. Ta­ko, ka­da je Ma­rin le Pen kre­ta­la u pred­iz­bor­nu kam­pa­nju, kre­nu­la je iz Mo­skve, gdje ju je pri­mio i po­dr­žao Vla­di­mir Pu­tin. Pa on­da ka­da u Ru­si­ji Je­ho­vi­ni svje­do­ci bi­va­ju pro­gla­še­ni za te­ro­ri­ste, on­da je to va­žna i pri­je­te­ća vi­jest za po­bor­ni­ke svih ma­njin­skih vje­ro­va­nja u Evro­pi, od hr­vat­skih i polj­skih ate­i­sta do fran­cu­skih mu­sli­ma­na i Ži­do­va gdje god ih još u Evro­pi ima.
Pri­tom, vi­jest o za­bra­ni Je­ho­vi­nih svje­do­ka u Ru­si­ji je­dva da je kod nas igdje i ob­ja­vlje­na, a ta­mo gdje je ob­ja­vlje­na, do­če­ka­na je sa po­ru­gom, ali ne sa­mo na Pu­ti­nov ra­čun, ne­go po­ma­lo i na ra­čun pro­go­nje­nih. Lju­di, čak i sa­svim do­bro­na­mjer­ni, od­mah bi da zbi­ja­ju ša­le na ra­čun je­ho­va­ca i nji­ho­va stra­da­nja. Na kra­ju, na te ša­le, mo­žda, ima­ju i pra­vo, ali uz svi­jest o ra­zli­ci iz­me­đu pro­go­nje­nog i pro­go­ni­te­lja, i em­pa­ti­ju za žr­tvu.
Je­ho­vi­ni svje­do­ci sljed­be­ni­ci su kod nas re­la­tiv­no nov kult, ko­ji se po­čeo vi­še ši­ri­ti krat­ko pri­je pa­da ko­mu­ni­zma. Po­ja­vi­li su se na ulič­nim uglo­vi­ma i tr­go­vi­ma, ti­hi ali ubi­tač­no upor­ni, dr­že­ći pred so­bom naj­no­vi­ji broj ,,Ku­le stra­ža­ra’’ (ili je to Ku­la stra­ža­ra?). Obič­ni skrom­ni lju­di, na­ši su­sje­di, či­je po­ja­ve obič­no su­ge­ri­šu pri­pa­da­nje ne­koj ni­žoj-sred­njoj gra­đan­skoj kla­si, pen­zi­o­ni­sa­ni či­nov­ni­ci i do­ma­ći­ce u go­di­na­ma, kre­nu­li su u mi­si­o­nar­ske po­ho­de, ko­ji se od mi­si­o­nar­skih po­ho­da ve­ćin­skih kul­to­va raz­li­ku­ju po to­me što iza njih ne sto­je voj­ska ni po­li­ci­ja, dr­ža­va ni bi­lo ka­kva dr­žav­na in­sti­tu­ci­ja, ni­ti ve­li­ka me­đu­na­rod­na or­ga­ni­za­ci­ja i kor­po­ra­ci­ja. Oni su sa­vr­še­no izo­lo­va­ni i sa­mi – iako će po­bor­ni­ci te­o­ri­ja za­vje­re sad tvr­di­ti ne­što su­prot­no – i iz­lo­že­ni pre­zi­ru sva­ke vr­ste.
Ono što čo­vjek po­mi­sli ka­da ih pr­vi put vi­di, pa to po­mi­šlja i ka­da ih sva­ki slje­de­ći put vi­đa, je­ste – ka­ko li im, Bo­že mi­li, ni­je ne­u­god­no!
Sto­je ta­ko iz­lo­že­ni sve­mu i sva­če­mu, a naj­vi­še to­me da se vje­ra kod pri­mi­ti­va­ca obič­no ma­ni­fe­stu­je psov­kom i plju­va­njem upu­će­nim sva­ko­me ko vje­ru­je u ne­što dru­go, ili čak za­la­ze po stam­be­nim zgra­da­ma i ne­bo­de­ri­ma, ku­ca­ju na vra­ta, zvo­ne, pro­po­vi­je­da­ju sva­ko­me ko ih že­li ču­ti, i tra­že usa­mlje­ne, od svi­je­ta na­pu­šte­ne, one ko­ji su naj­lak­ši da se pre­vje­re i pre­o­bra­te.
Pri­je po­ja­ve Je­ho­vi­nih svje­do­ka, još u vre­me­ni­ma du­bo­kog so­ci­ja­li­zma, na­šim su se gra­do­vi­ma i va­ro­ši­ma kre­ta­li su­bo­ta­ri. Adven­ti­sti sed­mog da­na, ko­ji ne je­du svi­nje­ti­nu, ne pi­ju al­ko­hol, ka­fu ni čaj, a su­bo­ta im je ot­pri­li­ke isto što je ži­dov­skim vjer­ni­ci­ma ša­bat. Ni­je ih bi­lo mno­go, ma­nje ne­go da­nas Je­ho­vi­nih svje­do­ka, ali su bi­li iz­ra­zi­to vi­dlji­vi, po­što se, za raz­li­ku od ka­to­li­ka, pra­vo­slav­nih i mu­sli­ma­na, ni­su slu­ži­li dru­štve­nom mi­mi­kri­jom, ni­su se pri­la­go­đa­va­li pri­li­ka­ma u ate­i­zi­ra­nom dru­štvu u ko­jem su se iz pro­kla­mo­va­ne ne­vje­re u Bo­ga mo­gle do­bi­ti od­re­đe­ne pri­vi­le­gi­je, ne­go su oko­lo išli i pro­po­vi­je­da­li po­nov­ni Hri­stov do­la­zak, od­bi­ja­li od­la­zak u voj­sku, no­še­nje oruž­ja, pa­tri­ot­ske ce­re­mo­ni­ja­le, te bi zbog to­ga vr­lo če­sto za­vr­ši­li na ro­bi­ji. Ka­da bi­smo bi­li ima­lo po­šte­ni, pa ka­da bi­smo tra­ži­li vjer­sku za­jed­ni­cu ko­ja je naj­vi­še pro­pa­ti­la pod ju­go­slo­ven­skom va­ri­jan­tom ko­mu­ni­zma, i pro­cen­tu­al­no naj­vi­še od­ro­bi­ja­la, on­da bi to bez ika­kve kon­ku­ren­ci­je bi­la za­jed­ni­ca su­bo­ta­ra ili adven­ti­sta.
Ka­da je u Sa­ra­je­vu za­po­čeo rat, Adven­ti­stič­ka cr­kva or­ga­ni­zo­va­la je jed­nu od naj­ljep­ših i lju­di­ma naj­va­žni­jih hu­ma­ni­tar­nih ak­ci­ja. Ka­da u grad ni­je mo­gla ući ni igla, ni­ti je funk­ci­o­ni­sa­la po­šta, a do­bro­tvor­ne or­ga­ni­za­ci­je ve­ćin­skih za­jed­ni­ca, mu­sli­man­ske, pra­vo­slav­ne i ka­to­lič­ke, bi­le su me­đu­sob­no ucje­nji­va­ne od vla­sti­tih voj­ski i vla­sti, pre­ko adven­ti­sta su se sla­li pa­ke­ti u grad. Bi­li su ob­zir­ni, pa­žlji­vi i bri­žni. Ni­je se ču­lo da im ne­sta­ju pa­ke­ti, kao što su zna­li ne­sta­ja­ti kod dru­gih. Do­pu­šta­li su da se u tim pa­ke­ti­ma ko­je­šta ša­lje, pa i ono što je pro­tiv nji­ho­vih vje­ro­va­nja, sa­mo ni­su do­pu­šta­li al­ko­hol. Ali na­kon što je pro­šao rat, ni­ko se vi­še ni­je sje­ćao nji­ho­vog do­bro­čin­stva.
Je­ho­vi­ni svje­do­ci su iz­ni­kli iz za­jed­nič­kog, pro­te­stant­skog adven­ti­stič­kog sta­bla. Nji­ho­vom osni­va­ču, či­ju sli­ku mo­že­te na­ći u sva­kom bro­ju Ku­le stra­ža­ra (ili Ku­le stra­ža­re), ime je Char­les Ta­ze Rus­sell. Ro­dio se kao pre­zbi­te­ri­ja­nac, ali je, kao i to­li­ki ame­rič­ki pro­po­vjed­ni­ci s kra­ja de­vet­na­e­stog vi­je­ka, tra­gao za ne­kom svo­jom isti­nom, i pri­tom je iz­da­vao svo­je ma­le i vr­lo ti­ra­žne ča­so­pi­se, u ko­ji­ma je na­ja­vlji­vao po­nov­ni do­la­zak Isu­sa Hri­sta, ko­ji će se, go­vo­rio je, na ze­mlji po­ja­vi­ti ne­vi­dljiv ili u ne­pre­po­zna­tlji­vom ob­lič­ju. Ali je va­žno da će se po­ja­vi­ti i da ga mi če­ka­mo. Go­di­na nje­go­va uka­za­nja bi­la je ta­ko i 1914. Na­kon što je Ra­sel 1916. umro, iz nje­go­vih su uče­nja na­sta­li Je­ho­vi­ni svje­do­ci.
Pri­ča o nji­ma va­žna je, a s tom pri­čom i nji­ho­va za­bra­na u Pu­ti­no­voj Ru­si­ji, za­to što ni­je za­bi­lje­že­no da su se Je­ho­vi­ni svje­do­ci ikad slu­ži­li si­lom, ma­kar i u ne­kom me­ta­fo­rič­nom ob­li­ku i u pre­ne­se­nom smi­slu. Oni su po­put ta­pi­ra, go­to­vo ne­pod­no­šlji­vo mi­ro­lju­bi­vi, ne­sprem­ni da bi­lo ko­me i bi­lo če­mu pru­že ak­ti­van ot­por. Da­kle, ako po­sto­ji ap­so­lut­na su­prot­nost ve­ćin­skim kul­to­vi­ma, nji­ho­vim in­sti­tu­ci­ja­ma i re­pre­siv­nim dr­žav­nim apa­ra­ti­ma ko­jim po­ma­žu da bi i sa­mi bi­li od ve­ćin­skih kul­to­va po­mog­nu­ti, on­da su to Je­ho­vi­ni svje­do­ci. Da bi oni pro­gla­si­li za ate­i­ste nu­žno je na­či­ni­ti onaj or­ve­lov­ski obrat iz ro­ma­na “1984”. Mir je rat, fa­ši­sti su an­ti­fa­ši­sti, Je­ho­vi­ni svje­do­ci su te­ro­ri­sti. Za­to ih je Vla­di­mir Pu­tin za­bra­nio. I za­to nje­go­va za­bra­na ne­će na­i­ći na ot­por i zgra­ža­va­nje, ka­ko na an­ti­de­mo­krat­skom Is­to­ku, ta­ko ni na de­mo­krat­skom Za­pa­du.
jer­go­vic.com