-Piše: Milan Mišić

„Prodirući u živu ćeliju stranog tijela, virus njenu sadržinu zamjenjuje svojom i pretvara je u fabriku za proizvodnju novih virusa. Promjene koje na taj način izaziva u životnoj sredini ćelije neuporedivo su dublje i dramatičnije nego što se čovjek sme nadati ikad da postigne u svojoj. Virus je najsavršenije stvorenje u kosmosu”…

Ovo je dio prologa za čuveni roman Borislava Pekića „Bjesnilo”, apokaliptičku viziju propasti koju pokreće pojava virusa bjesnila na londonskom aerodromu „Hitrou”. Iako je književna fikcija, ovaj „žanr-roman” zasnovan je na činjenicama o nemoći čovječanstva u suočavanju sa najsićušnijim mikroorganizmom, prisutnom u svakom staništu na Zemlji, koji se reprodukuje samo unutar živih ćelija svog „domaćina”, dok izvan te ćelije ne pokazuje osobine živih bića. Uz to, porijeklo virusa, uljeza u istoriji života, evoluciji, nije sasvim objašnjeno.

Ovaj uvod je bio neophodan za razumijevanje glavne svjetske teme ovih dana: brzog širenja novog virusa korona koji se početkom decembra pojavio u Kini, da bi, prema podacima od petka, njime bilo zaraženo više od 85.000 ljudi na svim kontinentima. Broj mrtvih je relativno mali, 2.917 - ali je globalna uzbuna velika: strahuje se od pandemije, situacije u kojoj širenje novog virusa i prateće bolesti ne može da bude obuzdano.

Tamo gdje nisu evidentirani slučajevi zaraze, gdje spadaju i Crna Gora i Srbija, nije pitanje da li će se virus korona pojaviti, nego samo kada će. „Prije ili kasnije, svaka zemlja će se suočiti sa ovim virusom”, izjavio je njemački epidemiolog Bernard Kruze. „Ne znamo na šta će ovo izaći, ali ima dobrih razloga da budemo ozbiljno uplašeni”, upozorava američki ekonomista-nobelovac Pol Krugman.

Prijetnja nije samo zdravstvena: već je obilje upozorenja o ekonomskoj šteti koju nanose karantinski režimi, poremećaji u lancima industrijskog snabdijevanja, drastičan pad turizma i vanredno stanje na granicama. Virus korona već danima obara berzanske indekse, a prema prognozama šteta bi mogla da dostigne onu koja je nanijeta u globalnoj krizi 2008.

Brže nego što se širi virus, šire se lažne vijesti o njegovim svojstvima i porijeklu (napravljen je u nekoj američkoj, ruskoj, kineskoj laboratoriji – izaberite) što na jednoj strani strahove podiže do ivice panike, a s druge ih neodgovorno umanjuje sugestijama da je nova bolest bezazlenija od stare, sezonskog gripa.

To stvara situaciju u kojoj emotivno odnosi prevagu nad racionalnim i otežava ulogu država, čija je obaveza da obezbijede ekspertsku procjenu stanja, umire naciju, dok istovremeno čini sve što može da spremno dočekaju pojavu virusa na sopstvenoj teritoriji. To nije jednostavan zadatak u okolnostima kada svugdje pada povjerenje u institucije.

To što je većina zaraženih imala samo blage simptome, dok je samo tri procenta među njima teško oboljelo, s jedne strane je utjeha, a sa druge otežavajuća okolnost, jer praktično omogućava da se novi virus pojavljuje i tamo gdje se najmanje očekuje.

U toku su globalni napori da se proizvede vakcina, ali put do nje traži značajno vrijeme – najmanje godinu dana. Dotle bi, prema nekim ekspertskim predviđanjima, novim virusom moglo da bude zaraženo između 40 i 70 odsto čovječanstva.

Hirurške maske, koje su u svim zemljama proteklih nedjelja deficitarna roba, ne pomažu, niti je djelotvorna naša preventiva za sve boljke - bijeli luk i rakija.

Novi uljez je među nama, valja se s njim nositi.

(Autor je bivši glavni i odgovorni urednik „Politike”)

---