-Piše: BUDO SIMONOVIĆ
Na suđenju koje je uslijedilo početkom oktobra te 1948, sve troje Tomovića su osuđeni na kazne zatvora: majka Slavka na dvije godine i godinu dana gubitka građanskih prava po izdržanoj kazni, sin Vladeta je dobio godinu i po, a nepunoljetna ćerka Olga – Lola godinu.
– Suđenje sam čekao u zatvoru na Adi Ciganliji – sećao se Vladeta Tomović – kad je stigla optužnica, upravnik zatvora mi, pošto je pročitao šta u njoj piše, veli: Ti si gotov, ne gine ti deset godina robije...
Tako bi verovatno i bilo da nam nije sudio Blažo Raičević, koji je pre rata bio sudski pripravnik kod mog oca. I danas sam uveren da smo mi tada samo zahvaljujući tom plemenitom čoveku dobili kazne nesrazmerne optužbama i paragrafima zakona koji su kvalifikovali ta krivična dela. (Blažo Raičević će nedugo potom i sam postradati – dospeo je na robiju pod optužbom da je informbirovac. Napomena B.S.)
U burama minulim decenijama, negdje je zametena ta famozna presuda Okružnog suda u Beogradu, ali je Vladeta sačuvao originalnu optužnicu Javnog tužilaštva grada Beograda iz koje se jasno vidi kako je bilo i šta je prethodilo kaznama i robijanju Tomovića.
Optužnica je sročena 25. septembra 1948. godine, odnosno tri i po mjeseca nakon otmice aviona koju je izvela Spomenka Tomović i hapšenja njene majke, brata i sestre. U njoj se kao prvooptuženi, pojavljuje tridesettrogodišnji Dejan Petrović, student ekonomije, brat Aleksandre – Saše Petrović, prijateljice Spomenke Tomović, koja je s njom i još dva momka izvela otmicu aviona. Bili su rodom iz Ćuprije. Dejan je, 12 dana poslije sestrinog spektakularnog bjekstva u Italiju pokušao da pješke prebjegne, ali je uhvaćen kod Šentilja. Uz to tada najstrože kažnjivo djelo pritovareno mu je i da je znao šta namjerava njegova sestra i njeno društvo, što će biti glavno i u optužnici protiv Slavke Tomović i njene djece – da su znali da Spomenka priprema otmicu aviona, a nijesu to prijavili organima vlasti. Sve je, naravno poduprto tvrdnjom da su Tomovići „izraziti neprijatelji nove Jugoslavije i njenog društvenog i državnog uređenja“.
Kazne su izdržali do posljednjeg sata, a iz rešenja Sekretarijata za unutrašnje poslove Narodnog odbora grada Beograda od 24. aprila 1959. godine, vidi se da je ime Slavke Tomović izbrisano iz kaznene evidencije, odnosno da je ona nakon gotovo jedanaest godina proglašena slobodnim građaninom. U tom sumornom aktu doslovce piše da je uhapšena 8. juna 1948. godine, da je dvogodišnju kaznu zatvora i godinu dana lišenja građanskih prava, izdržala 8. juna 1951.
O ovakvim slučajevima se tada nije smjela riječ zucnuti, jer bi to bila prava poslastica za zluradu propagandu protiv Jugoslavije. To bi svakako odmah obilato iskoristili i grlato rastrubili i oni koji su Jugoslaviju proglasili izdajnikom i otpadnikom, crnom ovcom u sovjetskom socijalističkom bloku, koja je skrenula na stranputicu s ravnog i širokog puta koji vodi u svjetlu budućnost komunizma, ali i za one koji su Jugoslaviju smatrali „socijalističkim nedonoščetom“ koje se nije snašlo u „sudaru svetova“.
Zato je i razumljivo što je oko svega ispletena mreža nagađanja i spekulacija, koje u dobroj mjeri još traju, svakako i stoga što se, u krajnjem, sve vrti oko Božidara Tomovića, čovjeka na čije je ime stavljena hipoteka „narodnog neprijatelja“, zbog čega mu je nevinom odrubljena glava, a na njegovu porodicu bačena nezaslužena anatema.
Nastaviće se
Nepoznata sudbina PetrovićaDanilo Petrović, brat Aleksandre Petrović, koja je sa Spomenkom Tomović učestvovala u otmici aviona, osuđen je na tri godine. Ni o njemu ni o njegovoj sestri, međutim, nisam uspeo ništa više da saznam, šta je sa njima kasnije bilo, kakav je bio i gde se dogodio njihov životni epilog.
)){kind=small}
