U narodu se često čuje „razbolio se zbog loših misli”, „bolestan je jer je stalno utučen i sve vidi crno”, „potonule su mu sve lađe, pa se sad to odrazilo i na zdravlje”..
Iako se odavno zna da loše raspoloženje utiče na psihičko stanje većine ljudi, stručnjaci još nemaju jedinstven odgovor na to koliko psihološki profil utiče i na nastanak određenih organskih bolesti.
Tvrdnja da karakter ličnosti određuje od koje će neko bolesti bolovati ipak nema do kraja naučno utemeljenje. Za nastanak bolesti odgovorno je, naime, više faktora.
Najčešće se spominje ono što smo naslijedili od svojih predaka. Međutim, genetika nije uvijek i odlučujuća jer na zdravlje utiču ponašanje, navike, ishrana, fizička aktivnost, čak i boje.
Tako su neka istraživanja dokazala povezanost boja kojima se boje razne bombonice, žvake, kanditorski proizvodi i povećane hiperaktivnosti djece.
Ipak, stručnjaci se slažu kako psihološki faktori, primjera radi, imaju udjela u nastanku koronarne bolesti. Međutim, nema jedinstvenog mišljenja o tome šta su psihološki faktori.
Neki pod tim podrazumijevaju emocionalni stres, odnosno kratkotrajnu psihološku traumu koja obično prethodi infarktu miokarda kod osoba koje već imaju strukturalno oštećenje u vidu ateroskleroze.
Druga grupa pod psihološkim činiocima podrazumijeva hronično stresogenu životnu situaciju koja uzročno može dovesti do infarkta miokarda i drugih ishemijskih oboljenja srca.
Treća grupa autora psihološke činioce infarkta miokarda nalaze u samoj ličnosti, odnosno u relativno trajnim osobinama određene osobe, poznatim kao koncept koronarne ličnosti.
Briga i depresija
Istraživanja su, naime, pokazala da crte ličnosti kao što su anksioznost, depresija i hipohondrijaza - odnosno strah od bolesti, utiču na izvještaj o simptomima i traže medicinsku pomoć.
Šta to znači? Briga je, recimo, važna komponenta anksioznosti, koja bitno utiče na povišenu učestalost koronarnih bolesti. Nađeno je, takođe, da psihičku strukturu oboljelih od astme karakterišu pasivnost, zavisnost, ambivalentnost.
Ovakve osobe uglavnom reaguju povlačenjem i pasivnim predavanjem sudbini. Početku ili pogoršanju bolesti obično prethodi napuštanje i gubitak emocionalne podrške koja je ovakvim osobama veoma važna.
Za optimiste važi pravilo: pošto život posmatraju kroz „ružičaste naočare”, u prosjeku žive sedam i po godina duže u odnosu na pesimiste. Osim toga, imaju 55 odsto veću šansu da umru prirodnom smrću, a ne od posljedica bolesti.
Po jednoj teoriji duže žive jer imaju veću volju za životom, dok druga teorija ističe da se optimisti više druže sa drugim ljudima, zbog čega imaju niži nivo stresa, pa manje i obolijevaju.
depresija i stres
Pesimizam i bolest idu ruku pod ruku, a to se naročito odnosi na depresiju i stres. Pesimisti lako upadaju u depresiju, a teško se iz nje izvlače. Pesimisti lako posežu za hranom, alkoholom i duvanom kako bi liječili svoje probleme, a upravo ove loše navike uzrokuju neke bolesti. Hrana i alkohol u većim slučajevima dovode do gojaznosti, a gojaznost je uzrok mnogih bolesti, pa i dijabetesa. Pesimiste, nervozne osobe i nestrpljive osobe lakše obolijevaju od povišenog krvnog pritiska, a to je opterećenje za organizam koje poslije dužeg vremena može prouzrokovati bolesti srca i krvnih sudova.
Poznato je da „bijesne i mračne” osobe imaju problema sa organima za varenje (žuč) i često dobiju čir na nekom od unutrašnjih organa. Pesimistične osobe mnogo teže podnose teške bolesti kao što je karcinom, tako da se brzo predaju i kraće žive nego optimisti.
Kada su u pitanju hronične bolesti, i njih pesimisti mnogo teže podnose i slabije se bore sa njima. Osobe koje pate od meteoroloških promjena, metereopate, a još su pesimisti – mnogo teže podnose nagle vremenske promjene kao što su promjena temperature, promjena vlažnosti i promjene kiša-sunce ili sunce-snijeg. Sve ovo potvrđuje vrijednost stare izreke: „U zdravom tijelu zdrav duh” ili obrnuto. Zato treba sa optimizmom gledati na sve životne i zdravstvene probleme jer je to jedan od preduslova za duži i zdraviji život.