- Piše: Dejan Mirović
U modernoj pravnoj teoriji se smatra da je srednjovjekovno regulisanje položaja vjerskih zajednica okončano 1779. kada je donijet Zakon o religijskim slobodama Virdžinije. U tom zakonu, čiji je autor jedan od očeva osnivača američke demokratije
Tomas Džeferson, navodi se da nijedan čovjek neće „patiti ili biti maltretiran” zbog svog religijskog uvjerenja. Kada se ovaj pravni standard primijeni na Zakon o slobodi vjeroispovijesti koji je Vlada Crne Gore uputila narodnoj skupštini, jasan je njegov srednjovjekovni karakter ili diskriminacija čitave jedne vjerske zajednice. U tom kontekstu, zakonodavac je izabrao 1918. kao nekakvu „graničnu” godinu za preispitivanje porijekla crkvene imovine, a ne 2006. kada je Crna Gora postala članica UN, ili 1878. kada je Crna Gora de iure priznata kao samostalna država na Berlinskom kongresu (ili 1858. ili 1796. kada je poslije bitaka na Grahovcu ili Krusima i Martinićima de facto priznata).
Zakon o slobodi vjeroispovijesti ima i neotitoistički karakter. On je sličan presudi Ustavnog suda Socijalističke Republike Crne Gore iz 1970. kojom je odbačena tužba Mitropolije povodom rušenja kapele na Lovćenu.
U tom kontekstu u članu 6 država de facto zabranjuje SPC u Crnoj Gori da iznosi mošti svetitelja („kulturno dobro”) van Crne Gore ako za to nemaju dozvolu nadležnih svjetovnih vlasti. Da li će te dozvole izdavati policajci
Marković ili
Veljović?
U članovima 14-16 za SPC se uvodi nova obaveza registrovanja. To nije zahtijevala ni
Brozova vlast povodom Zakona iz 1977. Ona je tolerisala neregistrovani status SPC u Crnoj Gori, ali je i poštovala njena imovinska prava i savjesnu državinu. S druge strane, koristeći primitivnu pravnu akrobatiku, predlagač zakona uopšte ne uzima u obzir da SPC ima savjesnu državinu nad crkvenim objektima dužu od 20 godina.
U članu 32 se propisuje da crkvena zajednica koja ne podržava nekakvu novu „duhovnu tradiciju” Crne Gore ne može da dobija pomoć iz budžeta. Da li će „usklađenost” sa „duhovnom” tradicijom određivati osobe poput
Bebe Popovića,
Đukanovića ili diplomirani menadžer koji obavlja funkciju ministra kulture
Bogdanović?
U članu 52 se propisuje da će crkve koje su „građani” sa teritorije današnje Crne Gore (ne kaže se čiji su to bili podanici, turski, austrougarski, vizantijski ?) izgradili prije 1918. pripasti vlastima. Kako će zakonodavac procijeniti „udio crnogorskih građana” u izgradnji Đurđevih stupova u Beranama? Na primjer, „udio” sinovca
Stefana Nemanje, Stefana Prvoslava prije 8 vjekova? Ili „udio” rođenog Hercegovca, Svetog Vasilija Ostroškog, prije više od tri vijeka kada se radi o Manastiru Ostrog?
Da bi skandal povodom primitivnog zakona bio još veći, predlagač nije uzeo u obzir čak ni primjedbe carigradskog patrijarha i rimskog pape. Takođe, mitropolit
Amfilohije koji je doktorirao u Atini na grčkom jeziku na djelu čuvenog
Grigorija Palame, „podučavan” je javno od strane Đukanovića o teološkim pitanjima.
S druge strane, predsjednik Srbije koji drži vanredne konferencije za štampu ili daje izjave povodom pjevanja
Tompsonovih pjesama na dočeku fudbalera u Zagrebu, prebijanja vaterpolista na splitskoj rivi, hapšenja izvjesnog
Kosmajca, lokalnih izbora u Lučanima, izjava vateropoliste
Prlainovića, i čija vlast povlači cjelokupno osoblje ambasade u Skoplju zbog „ofanzivnog špijuniranja” i upućuje protestne note Hrvatskoj, danima i upadljivo, ne komentariše skandalozni zakon, kojim se kao što smo vidjeli, bavi čak i rimski papa.
Vučić se nije oglasio čak ni povodom užasnog zločina koji se desio u centru Beograda uoči velikog crkveno-narodnog sabora u Nikšiću. Tada je pokušano ubistvo velikog dobrotvora SPC
Dake Davidovića (koji nije opoziciono nastrojen prema vlastima u Beogradu, naprotiv) i zastrašivanje uglednog episkopa
Joanikija. Konačno, predsjednik Srbije planira da se sretne sa Đukanovićem u Tirani upravo na dan održavanja crkveno-narodnog sabora. Slično je uradio i kada je donijeta presuda za takozvani državni udar vođama srpskih partija
Mandiću i
Kneževiću 2019. Zato se može zaključiti da ovakvo ponašanje nije posledica samo odličnih poslovnih odnosa između vlasti u Beogradu i Podgorici. Ono je posledica i činjenice da je mitropolit Amfilohije kao istinski egzarh Pećkog trona, poslednja prepreka ideji predsjednika Srbije o „podjeli” KiM ili dobrovoljnom predavanju Pećke patrijašije, Dečana i Gračanice secesionistima u Prištini na 800 godina od dobijanja autokefalnosti SPC.
)){kind=small}
